سير تاريخي ابلاغ و دادرسي الكترونيكي در ايران

زمينه و هدف: با ورود فناوري در نظام حقوقي كشورهاي مختلف از جمله ايران، پيشرفت‌هاي مختلفي از جمله در حوزه‌هاي دادرسي و ابلاغ الكترونيك بوجود آمده است. در اين ميان ابلاغ الكترونيك به عنوان يكي از مؤلفه‌هاي دادرسي عادلانه بايد مورد توجه قرار گيرد. ضرورت استفاده از ابزارهاي الكترونيكي در فرآيند دادرسي و ابلاغ، از مسائل غير‌ قابل انكار مي‌باشد. اين ضرورت با توجه به شرايط فعلي جامعه بيشتر احساس مي‌شود و دستگاه قضايي از اين شرايط به عنوان يك فرصت مناسب براي پيشبرد اهداف خود در زمينه دادرسي و ابلاغ الكترونيك استفاده نموده است. مواد و روش‌ها: در اين مطالعه كه با روش تحليلي ـ توصيفي و با استفاده از ابزار كتابخانه‌اي به گردآوري مطالب پرداخته شده است، ابتدا فرآيند ابلاغ الكترونيكي در نظام حقوقي ايران و كامن‌لا مورد بررسي قرار گرفته است. در گام بعد باتوجه به ابزارهايي كه محاكم هر دو نظام حقوقي در فرآيند دادرسي الكترونيكي در اختيار دارند، آثار و خلاءهاي نظام‌هاي مزبور مورد توجه و بحث قرار گرفته است. يافته‌ها: در زمينه ابلاغ الكترونيك بايد براي تكميل اين تحول بزرگ در سيستم قضايي ايران، اين فرآيند براي ايرانيان خارج كشور و افراد مجهول‌المكان و فاقد حساب كاربري نيز طراحي شود. از طرفي نيز نظام دادرسي الكترونيكي توانايي كنار زدن سيستم سنتي به صورت كامل و اساسي را ندارد؛ بلكه مي‌بايست در كنار اين نظام حركت كند و كارايي آن را توسعه و ارتقاء دهد. ملاحظات اخلاقي: در تمام مراحل نگارش پژوهش حاضر، ضمن رعايت اصالت متون، صداقت و امانت‌داري رعايت شده است. نتيجه‌گيري: با بررسي سيستم كامن‌لا در آمريكا و در انگلستان متوجه خواهيم شد كه اصلِ اختياري بودن در مسأله ابلاغ الكترونيك حاكم است و دادگاهها از ابلاغ الكترونيك در صورت رضايت و همچنين در مواردي كه از راههاي سنتي نا‌اميد مي‌شوند، استفاده مي‌كنند؛ كه اين مسأله نشان‌دهنده اين است كه ابلاغ الكترونيك به موزات ابلاغ سنتي به كمك سيستم قضايي آمده است و نبايد رويكرد دادگاهها به سوي حذف روش‌هاي سنتي باشد.