بهينه سازي فرم پاسخگو براي سرپناه موقت پس از سانحه در اقليم سرد نمونۀ موردي: كرمانشاه

سالانه ميليون‌ها نفر در جهان با وقوع حوادث طبيعي بي‌خانمان مي‌شوند. در ايران نيز به‌دليل موقعيت جغرافيايي خاص آن، حوادثي نظير زمين‌لرزه و سيل تجربه مي‌شود و تكرار آن محتمل است. توجه به امر اسكان موقت در حمايت از افراد سانحه‌ديده ازجمله مواردي است كه در شرايط امروزي نه‌تنها اجتناب‌ناپذير بلكه ضروري است. با وجود عرضه راهكارهاي نهايي، همچنان مشكلات متعددي در تأمين آسايش حرارتي درون سرپناه ديده مي‌شود و مراتب نارضايتي كاربران از حضور در اين فضاها گزارش مي‌شود. اغلب مشكلات محل‌هاي اقامت موقت، به‌خاطر فهم نادرست در انتخاب محل، با توجه به موقعيتي است كه مردم پس از سانحه تجربه مي‌كنند. در پژوهش پيش رو، از طريق پيشنهاد فرم بهينه سرپناه، شرايط نسبي آسايش براي حادثه‌ديدگان از لحاظ آسايش دمايي برآورد مي‌شود. هدف در اين پژوهش بهينه‌سازي سيستم‌هاي موجود سرپناه از نوع كاربردي است و ماهيت آن در بخش مطالعات تئوري در حوزه سوانح طبيعي و تجاربِ ايجاد سرپناه جنبه كيفي دارد. به‌منظور تعيين فرم مناسب سرپناه، با شبيه‌سازي توسط نرم‌افزار ديزاين بيلدر و آزمون شرايط دماي داخلي، سرپناه اقليمي بهينه براي شرايط پس از سانحه ارزيابي و معرفي مي‌شود. نتايج حاصل در مقايسه 11 فرم سرپناه با حجم برابر و با معيار كيفيت دمايي داخلْ نشان مي‌دهد كه فرم گنبدي مناسب‌ترين گزينه است و پس از آن فرم‌هاي چندضلعي پلان با سقف مخروطي قرار دارد كه شرايط دمايي داخل سرپناه را نزديك به شرايط آسايش مي‌كند. درنهايت فرم مكعبي با سقف طاقي‌شكل مناسب‌تر از بقيه فرم‌ها است. به‌طور‌كلي انحناي كامل جداره‌هاي سرپناه با سقف مخروطي باعث كاهش جذب انرژي مي‌شود و هرچه شكست پلان كمتر باشد و به سمت چندضلعي شدن متمايل شود، عملكرد دمايي داخل سرپناه بهتر خواهد بود. همين شرايط در مورد سقف‌هاي تخت با تعداد لايه‌هاي كمتر پوششْ صادق است، ولي با افزايش لايه‌ها، جداره‌هاي منحني با سقف تخت اختلاف دمايي كمي بالاتر خواهد داشت. ازآنجا‌كه فرم مكعب سرپناه با سقف‌هاي متفاوت شرايط دمايي نزديكي نسبت به هم دارند، در صورت لزوم و براي انتخاب فرم مناسب، سهولتِ ساخت و تقاضاي كاربران مي‌تواند مد نظر قرار گيرد. درنهايت مي‌توان پوشش‌هاي فايبرگلاس و چوب‌پنبه را يكي از مصالح مؤثر در بهبود كيفيت دمايي داخل سرپناه در اقليم سرد پيشنهاد كرد.