دگرگوني جبهۀ جنوبي عمارت ديوان خانۀ كريمخاني شيراز

تغيير و دگرگوني سنت ديرپاي تاريخ معماري و شهرسازي است، تاجايي‌كه در بناهاي عمومي حكومتي و به‌ويژه در دو قرن اخير اين تغييرات شتاب و شدت بيشتري داشته است. عمارت ديوان‌خانه كريم‌خاني شيراز ازجمله اين بناهاست كه در پي تغييرات در شيوه زندگي و مديريت دو قرن اخير دچار تحولات مستمري در كالبد، كاركرد، و معنا شده است. در اين پژوهش، با استفاده از روش تفسيري‌ـ تاريخي و تحليلي و گردآوري اطلاعات از طريق مطالعات عميق ميداني و كتابخانه‌‌اي، به بررسي تغييرات كاركردي و كالبدي و علل آن‌ها طي دو قرن اخير در جبهه جنوبي عمارت يادشده و بافت اطراف آن پرداخته مي‌شود. اين بنا در ابتدا به منظور ديوان‌خانه و عنصري مهم در زنجيره فضايي مجموعه كريم‌خان زند ساخته و پرداخته مي‌شود، ديري نمي‌‌پايد كه در دوران قاجاريه به تلگراف‌خانه تغيير كاركرد مي‌‌دهد، سپس در دوره پهلوي به‌دنبال دگرگوني گسترده در سازمان فضايي شهر، بخش جنوبي عمارت ديوان‌خانه تغيير كالبد و ماهيت مي‌يابد و به اداره پست، تلگراف و تلفن تبديل مي‌شود، بعد از انقلاب اسلامي در سال 1382 اداره پست دوره پهلوي به‌كلي تخريب و برچيده مي‌شود و بازسازي تاريخي مجموعه زندي و احياي گذشته آن در دستور كار اداره ميراث فرهنگي قرار مي‌گيرد؛ كه اين امر تا كنون محقق نشده و به‌صورت ويرانه در قلب شهر باقي مانده است.