بررسي و تحليل وجوه فضل در تفسيرهاي عرفاني

فضل، واژه و اصطلاحي ديني قرآني و نيز يكي از صفات خداوند است. مفسران و راويان بسياري به ابعاد گوناگون اين مفهوم اشاره كرده‌اند و بر اساس آيات قرآن، كيفيت و نحوه بهره مندي از آن را برشمرده‌اند. در اين بين، مفسران عرفاني كه نمود فضل الهي را همسو با مسلك صوفيانه خود ديده‌اند، بحث‌هاي متعددي را بر اساس كتاب الله مطرح نموده‌اند. در اين تحقيق، با عنايت به روش توصيفي تحليلي، كاربست وجوه فضل در تفسيرهاي عرفاني و آراء مفسران، بررسي شده است. نتايج تحقيق نشان مي‌دهد كه مهم‌ترين وجوه فضل الهي در اين آثار عبارت‌اند از 1. برتري دادن كه شامل زيربخش‌هايي چون برتري دادن انسان به ديگر موجودات؛ برتري دادن پيامبران بر ديگر موجودات؛ برتري دادن قوم يهود بر ديگر قوم‌ها و برتري مجاهدان بر ترك‌كنندگان جهاد مي‌شود 2. رزق و روزي 3. نعمت‌هاي الهي 4. پاداش الهي كه مهم‌ترين آن، رضوان الهي است و 5. توبه. در نگاه مفسران، فضل الهي بر عدل الهي ارجحيت دارد كه مبين پيشي گرفتن شفقت حق تعالي بر قهريت اوست.