تعيين كارايي و حد مطلوب استفاده از نهاده‌هاي توليد قارچ خوراكي تحت شرايط عدم حتميت در ايران

كشت و پرورش قارچ خوراكي، با توجه به ارزش‌هاي غذايي و دارويي و هم‌چنين مزاياي اقتصادي آن به سرعت در حال گسترش است. با اين وجود عدم كسب دانش مورد نياز و مديريت اصولي ممكن است توليدكنندگان را با مشكلات زيادي مواجه كرده و يا حتي به مرز ورشكستگي اقتصادي نزديك سازد. در همين راستا، هدف از انجام اين مطالعه مقايسه كارايي فني، فني خالص و مقياس كشت قارچ در استان‌هاي كشور و تعيين ميزان مطلوب استفاده از نهاده‌ها مي‌باشد. در ضمن به دليل اينكه در دنياي واقعي معمولاً ورودي‌ها و خروجي‌ها به صورت غير دقيق و يا حتي مبهم هستند، در اين تحقيق از مدل تحليل پوششي داده‌هاي استوار به جاي مدل DEA سنتي بهره گرفته شد. داده‌هاي ورودي و خروجي مدل مورد استفاده در اين مطالعه از مركز آمار ايران براي سال 1395 جمع‌آوري شد. طبق نتايج اين مطالعه در تمامي سطوح احتمال انحراف محدوديت، كارايي فني خالص بالاتر از كارايي مقياس و كارايي فني بوده است. اين امر بيانگر دانش و مهارت بالاي اين توليدكنندگان بوده و پايين بودن كارايي فني توليدكنندگان به دليل بهينه نبودن مقياس توليد آن‌ها است. مهم‌ترين نهاده‌اي كه باعث عدم كارايي واحدها شده است، نهاده هزينه اسپان بوده و با استفاده بهينه از اين نهاده مي‌توان تا حدود 70 درصد هزينه اين نهاده را كاهش داد. از ديگر نتايج اين مطالعه اين است كه با كاهش احتمال انحراف هر محدوديت از كران خود، ميزان كارايي فني كاهش و درصد كاهش در مقدار نهاده‌ها نسبت به مقدار واقعي، افزايش يافته است. اين امر بر اهميت استفاده از مدل‌هاي RDEA جهت انطباق بيشتر نتايج با دنياي واقعي مي‌افزايد. توصيه مي‌شود كه سياست‌گذاران امكان دسترسي به تسهيلات براي توليدكنندگان با مقياس كوچك را فراهم نموده و موجبات افزايش صرفه‌هاي ناشي از مقياس را براي آنان فراهم نمايند.