بررسي مقايسه‌‌اي چهار سويۀ باكتريايي تجزيه‌كنندۀ هيدروكربن‌هاي نفتي در زيست‌پالايي خاك آلوده به تركيبات نفتي

مقدمه: آلودگي ايجادشده از استخراج و فراوري نفت، موجب تحريك رشد باكتري‌هاي تجزيه‌كنندۀ هيدروكربن‌هاي نفتي شده است. زيست‌پالاييْ فناوري اميدبخشي براي تصفيۀ آب و خاك‌هاي آلوده با بهره‌مندي از ميكروارگانيسم‌هاي تجزيه‌كنندۀ تركيبات نفتي است. هدف از اين پژوهش، جداسازي باكتري‌هاي تجزيه‌كنندۀ تركيبات نفتي و بررسي قابليت استفاده از آن در زيست‌پالايي خاك‌هاي آلوده به تركيبات نفتي است. مواد و روش‏‏ها: نمونه‌برداري از خاك آلودۀ يك منطقۀ پالايشگاهي صورت گرفت. از محيط كشت معدني حاوي nهگزان براي جداسازي استفاده شد. از روش‌هاي بيوشيميايي و تعيين توالي 16S rRNAباكتري‌هاي جداسازي‌شده شناسايي شدند. آزمون سمّيت خاك با اندازه‌گيري ميزان درصد جوانه‌زني بذر گياه شاهي صورت گرفت. زيست‌پالايي خاك آلوده با استفاده از سويه‌هاي منتخب در آزمايشگاه و در محيط، طي يك دورۀ سه‌ماهه انجام شد. نتايج: تعداد 19 سويۀ باكتريايي با قابليت رشد برروي محيط كشت معدني حاوي nهگزان جداسازي شدند. از ميان سويه‌هاي جداسازي‌شده، چهار سويه از توانايي بيشتري براي تجزيۀ زيستي تركيبات نفتي آنتراسن، فنانترن و نفتالين برخوردار بودند. با روش شناسايي مولكولي، سويه‌هاي منتخب با عنوان Stenotrophomonas maltophilia (SB10)،Bacillus subtilis subsp. spizizenii (SB7)، Streptomyces ambofaciens (SB14)وCupriavidus respiraculi(SB16)شناسايي شدند. تيمار خاك آلودۀ نفتي با استفاده از سويۀ S. maltophilia (SB10)، موجب افزايش جمعيت باكتري‌هاي تجزيه‌كنندۀ هيدروكربن‌هاي نفتي از 103×5.2 به 104×1.4 در پايان ماه سوم شد. ميزان تجزيۀ زيستي كل هيدروكربن‌هاي نفتي در پايان ماه سوم، به ميزان 80درصد و قدرت جوانه‌زني گياه شاهي در خاك تيمارشده به 68 درصد رسيد. بحث و نتيجه‏گيري: افزودن سويه‌هاي باكتريايي منتخب به خاك آلوده به تركيبات نفتي، موجب افزايش جمعيت باكتري‌هاي تجزيه‌كننده شد.استفاده از باكتري‌هاي تجزيه‌كننده همراه با خاك‌اره موجب بهبود پاك‌سازي خاك‌هاي آلوده نفتي شد.