شناسايي قارچ‌هاي ميكوريز آربوسكولار همزيست با برخي گياهان در شهرستان رفسنجان بر اساس ويژگي‌هاي ريخت‌شناسي و توالي ناحيۀ بتاتوبولين

مقدمه: قارچ‌هاي ميكوريز آربوسكولار (AMF) فراوان‌ترين عوامل ايجاد‌كنندۀ همزيستي بين قارچ و گياه در خاك به شمار مي‌آيند و ازاين‌رو، اهميت اكولوژيكي و اقتصادي فراواني دارند. مطالعۀ حاضر با هدف شناسايي گونه‌هايAMF همزيست با ريشۀ گياهان مختلف بر اساس ويژگي‌هاي ريخت‌شناسي و مولكولي ژن بتاتوبولين در دو منطقۀ راويز و داوران شهرستان رفسنجان انجام شد. مواد و روش‏‏ها: نمونه‌برداري از منطقۀ ريزوسفر گياهان مختلف انجام شد. اسپورهاي AMF از خاك نمونه‌ها با استفاده از روش الك مرطوب جداسازي شدند. گروه‌بندي بر اساس ويژگي‌هاي ريخت‌شناسي مانند رنگ اسپور، شكل، تزئينات سطح، اندازه و ساختار ديوارۀ آنها و ويژگي‌هاي اسپورها در آب انجام شد. استخراج DNA از تك‌اسپور انجام شد و بخشي از ژن بتاتوبولين به روش PCR آشيانه‌اي سه‌مرحله‌اي با آغازگرهاي مناسب تكثير شد. محصول PCR نمونه‌هاي انتخابي به روش سنگر توالي‌يابي شد. رابطۀ فيلوژنتيكي توالي‌هاي انتخابي پس‌از اصلاح و بازبيني با استفاده از روش حداكثر احتمال با ساير جدايه‌هاي انتخابي از بانك ژن ارزيابي شد. نتايج: بر اساس ويژگي‌هاي ريخت‌شناسي و فيلوژني مبتني بر ژن بتاتوبولين، گونه‌هاي Funneliformis mosseae، Funneliformis coronatum، Gigaspora gigantea، Scutellospora calosporaو Septoglomus constrictum شناسايي شدند. گونۀ F. mosseae و پس‌از‌آن، گونۀ F.coronatumگونه‌هاي غالب در مناطق بررسي‌شده بودند. بحث و نتيجه‏گيري: ژن بتاتوبولين، راسته‌ها، خانواده‌ها و جنس‌هاي ميكوريز آربوسكولار مطالعه‌شده در پژوهش حاضر را به‌خوبي از يكديگر تفكيك كرد و تمام گونه‌هاي شناسايي‌شده در جايگاه تاكسونوميكي اختصاصي خود قرار گرفتند. نتايج تجزيه‌وتحليل مولكولي تأييد‌كنندۀ نتايج شناسايي بر اساس ويژگي‌هاي ريخت‌شناسي بودند.