سناريوسازي آثار شوك سرمايه گذاري درآمدهاي نفتي ايران بر بخش هاي كشاورزي، صنعت و خدمات: رهيافت مدل RDCGE

Senario-Making for Impacts of Iran's Oil Revenue Investment Shock on Agriculture, Industry and Services: RDCGE Model Approach

با توجه به نقش و اهميت انكارناپذير درآمدهاي نفتي در تمامي ابعاد اقتصاد كشورهاي در حال توسعه (رشد توليد ناخالص داخلي، بودجه دولت، نرخ پس انداز، سرمايه­ گذاري، نرخ تورم، نرخ بيكاري، كاهش فقر و ...)، در مطالعه حاضر، چگونگي اثرپذيري بخش ه­اي كشاورزي، صنعت­ و ­معدن و خدمات ايران از شوك سرمايه­ گذاري درآمدهاي نفتي بر اساس نُه سناريو شبيه سازي شد؛ اين سناريوها عبارت اند از تخصيص درآمدهاي نفتي به صندوق توسعه ملي (بيست، پنجاه و هشتاد درصد) و مقادير رشد بهره­ وري كل عوامل توليد (پنج، هشت و ده درصد). داده­ هاي مورد نياز به ­صورت فصلي طي دوره 95-1370 از بانك مركزي و مركز آمار ايران گردآوري شد و تحليل داده ­ها با بهره گيري از مدل تعادل عمومي محاسبه ­پذير پوياي بازگشتي (RDCGE) صورت گرفت. همچنين، كاليبراسيون مدل با به كارگيري ماتريس حسابداري اجتماعي سال 1390 و سناريوي پايه (بيست درصد ذخيره درآمدهاي نفتي در صندوق توسعه ملي و پنج درصد رشد بهره­ وري كل عوامل توليد) صورت پذيرفت. نتايج توابع واكنش ضرب هاي نشان داد كه اگر در سناريوي پايه، يك شوك مثبت به درآمدهاي نفتي وارد شود، ورود سرمايه به بخش هاي كشاورزي و صنعت ­و­معدن كاهش و به بخش خدمات افزايش مي يابد، كه مؤيد بيماري هلندي در اقتصاد ايران است؛ اما با افزايش سهم ذخيره درآمدهاي نفتي در صندوق توسعه ملي به ميزان پنجاه درصد، از روند بيماري هلندي كاسته مي شود و چنانچه اين سهم به هشتاد درصد افزايش يابد، بيماري هلندي حذف خواهد شد. همچنين، افزايش رشد بهره­ وري كل عوامل توليد باعث افزايش ورود سرمايه به بخش­ هاي يادشده مي­ شود. در نهايت، پيشنهادهايي براي افزايش ذخيره درآمدهاي نفتي در صندوق توسعه ملي و بهره ­وري كل عوامل توليد ارائه شد.

Given the importance role of oil export revenues in the whole dimensions of economy of oil exporting developing countries (government budget, GDP growth rate, investment, saving rate, inflation rate, unemployment rate, poverty alleviation, etc.), this study aimed at investigating and simulating the impact of the oil revenues investing shocks on Iran's economic sectors (i.e. Agriculture, Industry and Services) through nine scenarios including the savings of the oil export revenues in national development fund (20, 50 and 80 percent) and the growth in total efficiency of production factors (5, 8 and 10 percent).The required data were seasonally collected from Central Bank of Iran (CBI) and Statistical Center of Iran (SCI) during 1991-2016. For data analysis, the Mathlab software and Recursive Computable General Dynamic Equivalent (RDCGE) model were applied. Also, the model was calibrated using the social accounting matrix related to the base year of 2011 and basic scenario (saving 20 percent of oil export revenues in national development fund and 5 percent of growth in total efficiency of production factors). Results of Impulse Response Functions (IRF) showed that a positive shock in basic scenario on oil export revenues caused an investment reduction in agriculture and industry sectors while an investment increase in services sector, indicating the existence of Dutch disease in Iran’s economy; but during an increase in saving the oil export revenues in national development fund by 50 percent, the effect of Dutch disease would reduce and increasing the share of saving the oil export revenues in national development fund by 80 percent would remove the effect of Dutch disease; in addition, increasing the growth in total efficiency of production factors would increase the investment in the mentioned sectors.