بررسي تأثير سديم‌آزيد و اسيد نيترو بر خصوصيات مورفولوژيكي موناسكوس‌پورپورئوس و توليد رنگدانه

مقدمه: موناسكوس‌پورپورئوس يك قارچ آسكوميست رشته‌اي است كه توانايي توليد رنگدانه‌هاي طبيعي را دارد. هدف از پژوهش حاضر بررسي تأثير عوامل شيميايي جهش‌زاي سديم‌آزيد و اسيد نيترو بر مورفولوژي قارچ موناسكوس‌پورپورئوس و توليد پايدار رنگدانه توسط اين قارچ است. مواد و روش‏‏ها: ابتدا سوسپانسيون اسپوري قارچ موناسكوس‌پورپورئوس تحت‌تأثير عوامل جهش‌زاي شيميايي (سديم‌آزيد و اسيد نيترو) قرار گرفت. سپس ويژگي‌هاي مورفولوژيكي (ظاهري و ميكروسكوپي) پرگنه‌هاي مشكوك بررسي شدند. از بين اين ‌‌پرگنه‌ها آنهايي كه تغييرات بيشتري نسبت به سويه‌ وحشي داشتند يا رنگدانه‌ بيشتري توليد كرده بودند، تا دو نسل براي اندازه‌گيري زيست‌توده و رنگدانه در شرايط غوطه‌وري بررسي شدند. نتايج: با استفاده از مواد جهش‌زا نمونه‌هايي مشاهده شدند كه مورفولوژي آنها نسبت به سويه‌ وحشي تفاوت داشتند و اين نمونه‌‌ها به‌طور معني‌داري رنگدانه‌هاي زرد، نارنجي و قرمز بيشتري نسبت به سويه‌ وحشي توليد كردند (P 0/05 ). توليد زيست‌توده و رنگدانه‌هاي زرد، نارنجي و قرمز در نسل اول و دوم در نمونه‌هاي NA2 (اسيد نيترو، 0.4 مولار، زمان 45 دقيقه)، نمونه‌ NA3 (اسيد نيترو، 0.4 مولار، زمان 30 دقيقه) و نمونه‌  NA6(اسيد نيترو، 0.2 مولار، زمان 30 دقيقه) به‌طور معني‌داري تغيير نكردند (P 0/05 ). نمونه‌ NA2 به‌طور معني‌داري بيشترين ميزان رنگدانه را توليد كرد (P 0/05). غلظت رنگدانه‌ زرد، نارنجي و قرمز توليدشده توسط اين نمونه به‌ترتيب 0.64، 0.42 و 0.45 واحد در هر ميلي‌ليتر بود. بحث و نتيجه‏گيري: در مطالعه‌ حاضر مورفولوژي تمامي نمونه‌هاي انتخاب‌شده، نسبت به نمونه‌ وحشي تغييراتي را نشان دادند. بيشتر نمونه‌هاي انتخاب‌شده به‌طور معني‌داري رنگدانه‌ ‌بيشتري نسبت به سويه‌ وحشي توليد كردند كه در برخي از آنها اين مشخصه تا دو نسل پايدار بودند (P 0/05). روش تيمار موناسكوس‌پورپورئوس با اسيد نيترو به‌طور موفقيت‌آميزي به توليد نمونه‌هايي با توليد رنگدانه‌ بيشتر و پايدار منجر مي‌شود.