عنوان مقاله :
جستاري در شعار «كُلُّ يَوْمٍ عاشُورا وَكُلُّ أَرْضٍ كَرْبَلا« سير تاريخي شكلگيري، معناشناسي و صحت
پديد آورندگان :
شاهرودي ، محمدرضا دانشگاه تهران - گروه علوم قرآن و حديث , فراهاني ، محمد دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران جنوب - گروه علوم قرآن و حديث
كليدواژه :
نقدالحديث , شعار , عاشورا , روايات عاشورايي
چكيده فارسي :
«شعارهاي عاشورايي» پيامهايي رسا و آگاهيبخش، برگرفته از فرهنگ غني عاشوراست كه عمدتاً ريشه در بيانات امام حسين دارد؛ اين شعارها بهطور كلي به چهار دسته تقسيم ميشود: 1. انتساب آنها به امام حسين قطعي است؛ 2. «نقل به معنا» شده است و نقل لفظ آنها در مصادر اصيل وجود ندارد؛ 3. «مضمون» آنها در روايات قطعيالصدور ملاحظه ميشود؛ 4. ساختگي است و بهواسطۀ اطلاق، عموميت و افادۀ مفهومي غلط، نميتوان پذيرفت كه از ناحيۀ امام صادر شده باشد. در اين ميان، براي شعار «كُلُّ يـَوْمٍ عـاشُوراء وَ كُلُّ أَرْضٍ كَرْبَلاء» بهعنوان روايت معصوم، سندي وجود ندارد ولي با توجه به منابع روايي، اين شعار، جزء دستۀ سوم شعارهاي عاشورايي قرار ميگيرد. بر اساس رواياتي مانند: «لَا يَوْمَ كَيَوْمِكَ يَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ» و «لَا يَوْمَ كَيَوْمِ الْحُسَيْنِ» كه ظاهراً در تضاد با شعار مذكور است، ميتوان گفت اين شعار، نشانگر اوج ظلم بر ضد عاليترين تجسم بشريت و اوج رويارويي با ستمي است كه در كربلا نمود داشته؛ نيز مضمون روايت «فَلَكُمْ فيَّ اسوَهٌ»، شعار مذكور را تأييد ميكند.