بررسي عوامل مؤثر بر صادرات صنايع غذايي ايران

Investigation of the Factors Affecting Iran's Food Industry Exports: Application of Gravity Model

از ديرباز، اقتصاد ايران با ويژگي اصلي وابستگي به درآمدهاي نفتي و اقتصاد تك محصولي شناخته شده است. تحولات دهه 1390 در سياست كشورهاي غربي عليه ايران و اعمال تحريم ها لزوم توجه به كاهش وابستگي به درآمدهاي نفتي و توسعه صادرات غيرنفتي را بيش از پيش آشكار كرد. در اين بين، صادرات محصولات صنايع غذايي، با توجه به توان هاي موجود در كشور و مزيت هايي از جمله ارزش افزوده بالاتر و ايجاد اشتغال، يكي از اركان صادرات غيرنفتي به شمار مي رود. از اينرو، در تحقيق خاضر، با استفاده از روش داده هاي پانل و الگوي جاذبه، عوامل مؤثر بر صادرات صنايع غذايي ايران به كشورهاي هدف در سال هاي 2018-2001 بررسي شد. نتايج تحقيق نشان داد كه متغيرهاي درآمد سرانه كشورهاي هدف و ايران، جمعيت كشورهاي هدف و ايران و شاخص قيمت صادراتي ايران داراي اثر مثبت و متغير فاصله داراي اثر منفي بر ارزش صادرات صنايع غذايي ايران است؛ متغير نرخ ارز واقعي نيز داراي اثر مثبت بوده، اما از لحاظ آماري معنيدار نشده است. در نهايت، با توجه به نتايج پژوهش حاضر، توسعه بازارهاي هدف و تمركز بر كشورهاي منطقه با درآمد سرانه بالا، تقويت ديپلماسي اقتصادي و توسعه زيرساخت هاي حمل و نقل به منظور كاهش هزينه هاي جابجايي و ... پيشنهاد شده است.

For a long time, the main feature of Iran's economy has been its dependence on oil revenues and a single-product economy. Developments in the 1990s in Western countries' policies against Iran and the imposed sanctions have made it increasingly necessary to pay attention to reducing dependence on oil revenues and developing non-oil exports. Meanwhile, the export of food industry products is one of the pillars of non-oil exports due to the existing potentials in the country and certain advantages such as higher added value and job creation. Therefore, this study aimed at investigating the factors affecting the export of Iran's food industry to the target countries using the panel data method and the gravity model during 2001-2018. The results showed that the variables of per capita income of the target countries and Iran, population of the target countries and Iran and export price index of Iran had positive effects and the variable of distance had a negative effect on the export value of Iran's food industry. The variable of real exchange rate also had a positive effect though not statistically significant on the export of Iran's food industry to the target countries. Finally, according to the study results on the development of target markets and focus on the countries of the region, given that these countries have high per capita incomes, it might be recommended to strengthen economic diplomacy and develop transport infrastructure to reduce transportation costs.