بررسي نقش تقيه بر انحصار برخي از روايات ائمه اطهار (ع) در منابع اهل سنت (مطالعه موردي سفيان ثوري)

برخي از روايات ائمه اطهار (ع) تنها در منابع اهل سنت قرار دارد و ترديد‌هايي در بهره‌برداري از اين روايات به ذهن مي‌رسد؛ ترديد‌هايي همچون پالايش اين احاديث از سوي محدثان شيعي يا عدم اعتماد به آن‌ها؛ ازاين‌رو، اگر دلايل عدم نقل اين احاديث – كه گاه ناشي از تقيه است. در منابع شيعي ارائه گردد، اين ترديد‌ها از بين خواهد رفت و مي‌توان بدان‌ به‌عنوان ميراث شيعي توجه كرد. تقيه افزون بر اينكه بر محتواي روايات تأثير مي‌گذارد، به گمنام ساختن برخي از شخصيت‌هاي روايي شيعه نيز منتهي مي‌شود و مراجعه راويان شيعي را به آنان محدود مي‌سازد. ـ چنان‌كه اين مورد در مراجعه به روايات سفيان ثوري به‌عنوان يكي از مهمترين و پركارترين محدثان اهل سنت ديده مي‌شود. ـ ازاين‌رو، تقيه را مي‌توان به‌عنوان يكي از برجسته‌ترين زمينه‌هاي تاريخي در اين انحصار ياد نمود. اين جستار با رويكرد تحليلي در اسناد و متون روايات سفيان در منابع شيعي، توصيف‌هاي رجالي و گزارش‌هاي تاريخي فريقين، سفيان را راوي امامي مي‌شناسد كه با تقيه پنهان مانده است. چنان برمي آيد كه روايات مذمت سفيان در منابع شيعي براي محافظت از وي بيان شده و آنچه بر كتاب «جامع» وي و راويان آن گذشته مؤيد اين مورد است. شايان ذكر است كه سفيان با اصحاب حديث در يك گروه قرار نمي گيرد؛ چرا كه موضع سياسي وي با عقايد اصحاب حديث در اعتقاد قيام به سيف در يك راستا قرار ندارد.