پديد آورندگان :
كاويان، عطااله دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري - دانشكده منابع طبيعي - گروه مهندسي آبخيزداري، ساري , غلامي، ليلا دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري - دانشكده منابع طبيعي - گروه مهندسي آبخيزداري، ساري , كله هوئي، مهين دانشگاه تربيت مدرس - دانشكده منابع طبيعي و علوم دريايي - گروه مهندسي آبخيزداري , سلطاني، ميلاد دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري - دانشكده منابع طبيعي - گروه مهندسي آبخيزداري، ساري
كليدواژه :
زمان شروع رواناب , سطحهاي رطوبتي , كرت كوچك آزمايشگاهي , هدر رفت خاك
چكيده فارسي :
مقدمه و هدف: با توجه به اهميت خاك و نقش مهم آن در تحول كشورها، روش‌هاي فراواني براي حفظ اين سرمايه ملي و مقابله با پيامدهاي فرسايش خاك ارائه شده است. در سالهاي اخير، ايران نيز همانند ساير كشورها با استفاده از حفاظت‌كننده هاي آلي و غيرآلي خاك گامي مؤثر براي حفاظت خاك برداشته است. در همين راستا هدف مطالعه حاضر، بررسي اثر خاكپوش ذرت بر ميزان تغييرات رواناب و رسوب است.
مواد و روش‌ها: اين مطالعه در خاك لومي –شني در مقياس كرت هاي كوچك آزمايشگاهي با شيب 20 درصد و با استفاده از شبيه‌ساز باران با شدت 50 ميلي‌متر بر ساعت با تداوم بارشي 10 دقيقه‌اي انجام شد. بدين منظور سه سطح پوشش 25، 50 و 75 درصد خاكپوش ذرت و چهار سطح رطوبتي، هوا خشك، 15، 20 و 30 درصد، طي سه تكرار در نظر گرفته شد.
يافته‌ها: نتايج اين پژوهش نشان داد كه اعمال پوشش خاكپوش ذرت تأثير معني‌داري بر كاهش رواناب و رسوب در سطح 99 درصد داشته است. با ثابت در نظرگرفتن سطحهاي رطوبتي، مقدار رواناب و رسوب توليدي در كرتهاي بدون پوشش (شاهد) و پوشش 25، 50 و 75 درصد به‌ترتيب 4422، 4290، 3943 و 3619 ميلي‌ليتر و 296، 136، 62 و 33 گرم بوده است. نتايج درصد تغييرات رواناب، رسوب و زمان شروع آن‌ها نيز نشان داد كه خاكپوش در سطحهاي پوشش حفاظتي 25، 50 و 75 درصد و رطوبت‌هاي مختلف توانست مقدار رواناب را به ترتيب 3/14، 11/25 و 19/29 درصد، رسوب به ترتيب 62/06، 77/09 و 88/85 درصد نسبت به تيمار شاهد (بدون پوشش حفاظتي) كاهش دهد. درصد تغييرات زمان شروع رواناب و رسوب نيز به ترتيب 32/23، 73/38 و 136/82 درصد نسبت به تيمار شاهد افزايش يافته است.
نتيجه‌گيري: بر اساس تغييرات آب نمود و رسوب‌نمود مشخص شد كه پوشش حفاظتي 75 درصد خاكپوش ذرت در سطحهاي رطوبتي هواخشك، 15، 20 و 30 درصد به‌ترتيب با داشتن 645، 452، 215 و 99 ثانيه در افزايش زمان شروع رواناب و رسوب در مقايسه با تيمار شاهد مؤثرتر از ساير سطحهاي پوششي به كار برده شده، بوده است. هرچند كه دو مقدار ديگر (25 و 50 درصد) نيز بر افزايش زمان شروع رواناب و رسوب توليدي نيز مؤثر بودند. علم به روند تغييرات رواناب و رسوب و زمان شروع آن‌ها با اعمال پوشش حفاظتي مي‌تواند ابزاري مفيد و راهكاري كارا براي امر حفاظت خاك و آب پيشنهاد شود.
چكيده لاتين :
Introduction and Objective: Given the importance of soil and its significant role in the
countries evolution, numerous methods are presented to preserve this national capital and to
combat the soil erosion consequences. In recent years, Iran like other countries, has taken an
effective step to protect soil using organic and inorganic soil preservatives. Therefore, the aim
of this study was to investigate the effect of corn mulch on rate and changes runoff and
sediment.
Material and Methods: This study was in loam – sandy soil in scale small plots laboratory and
using a rain simulation with an intensity of 50 mm / h with a10-minute duration has been done.
For this purpose, three levels of protective cover of 25, 50 and 75% of corn mulch one control
treatment (without conservation cover) with four levels of moisture, air dry, 15, 20 and 30%
were considered in three replications.
Results: The results of this study showed that application of corn mulch has a significant effect
on runoff and sediment reduction at 99% level. Considering the moisture levels, the amount of
runoff and sediment yield in uncoated (control) and 25, 50 and 75% plots were 4422, 4290,
3943 and 3619 ml and 296, 136, 62 and 33 g, respectively. The results of percentage change of
runoff, sediment and start time of them showed that the cover at 25, 50 and 75 percent
protective cover and different moisture levels were 3.14, 11.25 and 19.29 percent, respectively.
Sediment reduction was 62.06%, 77.09% and 88.85%, respectively, compared to the control
treatment (without protective cover). The percentage of changes in runoff and sediment of them
increased by 32.23%, 73.38% and 136.82%, respectively.
Conclusion: Based on the changes in hydrograph and sediment graph, it was found that 75%
corn mulch at 15, 20, and 30% moisture content at 645, 452, 215 and 99 seconds, respectively,
was more effective in increasing runoff and sediment time to runoff compared to the control
treatment other cover surfaces have been used. However, two more (25 and 50%) were also
effective in increasing production time to runoff and sediment. knowledge the trends of runoff
and sediment changes and their time by applying conservation cover can be a useful tool and
effective solution for soil and water conservation.
