اثر استخراج سولفات سديم بر رفتار فرايند بادي نمونه‌ پژوهش: جنوب بخش ايوانكي شهرستان گرمسار

پوسته‌هاي تبخيري خاك كه از انواع فرايندهاي فيزيكي، شيميايي و بيولوژيكي تشكيل شده‌اند، در تثبيت خاك در مناطق نيمه‌خشك و خشك نقش مهمي دارند. پايداري و يكپارچگي اين پوسته‌ها با فعاليت‌هاي انساني مانند تردد دام يا ماشين يا استخراج مواد معدني به خطر مي‌افتد. هدف پژوهش حاضر، بررسي اثر استخراج سولفات سديم و تخريب پوسته‌ تبخيري بر رفتار حفاظتي سطح زمين است. اين پژوهش در منطقه‌ ايوانكي انجام شد. در اين راستا چهار نمونه از خاك (دو نمونه شاهد به‌عنوان اراضي طبيعي با پوسته‌هاي دست‌نخورده و دو نمونه از محل استخراج و برداشت سولفات سديم به‌عنوان پوسته‌هاي تخريب‌شده در سه افق) بررسي و آزمايش دانه‌بندي شد. نتايج اين پژوهش نشان داد پوسته‌هاي دست‌نخورده حاوي بيش از 60 درصد ذرات بزرگ‌تر از 2000 ميكرون هستند. درنتيجه اين خاك‌ها دربرابر فرسايش بادي آسيب‌پذير نيستند؛ در حالي كه درصد اين ذرات در پوسته‌هاي به‌هم‌ريخته به كمتر از 40 مي‌رسد كه به‌طور چشمگيري مقاومت برشي آنها را كاهش مي‌دهد؛ از طرفي ازدست‌دادن اين پوسته ضمن كاهش عمل حفاظت‌كنندگي پوسته، رسوبات ريزدانه‌ زير سطحي را در معرض فرسايش بادي قرار مي‌دهد كه حاوي بيش از 70 درصد ذرات آسيب‌پذيرند. نتايج نشان داد برداشت و استخراج سولفات سديم در منطقه باعث فرسايش باد حدود 5 برابر بيشتر از زمان حفظ خاك با پوسته مي‌شود.