تلفيق نقشهسازي آلودگي هوا در برنامه‌ريزي كاربري اراضي نمونه‌ پژوهش: شهرستان مباركه

در حال حاضر برنامه‌ريزي كاربري اراضي برپايه‌ توان سرزمين انجام و به‌ندرت به محدوديت‌هايي چون آلودگي هوا توجه مي‌شود. هدف از اين پژوهش، چيدمان بهينه‌ كاربري اراضي شهرستان مباركه با لحاظ معيار آلودگي هواست. براي انجام اين كار دو روند در نظر گرفته شد؛ يكي ارزيابي توان كاربري‌هاي كشاورزي، صنعتي و شهري با لحاظ نقشه‌ پراكنش PM10 و NOxحاصل از نرم‌افزار AERMOD و ديگري بدون در نظر گرفتن معيار آلودگي هوا. استانداردسازي و تعيين وزن معيارها و زيرمعيارهاي اكولوژيك، فيزيكي و اقتصادي‌اجتماعي هر كاربري از مدل AHP و ارزيابي توان منطقه با روش WLC به دست آمد. كاربري‌ها به كمك روش MOLA تلفيق شد. با مقايسه‌ نتايج دو روند، بهترين لكه‌ها براي هر كاربري با استفاده از روش TOPSIS تشخيص داده شد. با فرض توسعه‌ حدوداً 1100هكتاري براي هريك از كاربري‌ها، حدوداً 27 درصد از مساحت كاربري كشاورزي، 15 درصد از مساحت كاربري صنعتي و 36 درصد از مساحت كاربري شهري در واقعيت براي توسعه نامناسب بودند؛ در حالي كه به دليل لحاظ‌نشدن معيار آلودگي هوا در رويكرد سنتي برنامه‌ريزي كاربري اراضي، مناسب تشخيص داده شده بودند. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد دستيابي به توسعه‌ پايدار در كنار مؤلفه‌هاي اكولوژيك، فيزيكي پايدار و اقتصادي‌اجتماعي نيازمند استفاده از مؤلفه‌هاي فيزيكي پويا و ناپايدار ازجمله آلودگي هواست. با توجه به پژوهش‌هاي مرتبط به نظر مي‌رسد اين پژوهش، يكي از پژوهش‌هاي پيشگام در تلفيق معيار آلودگي هوا براي چيدمان بهينه‌ اراضي است.