ارزيابي ريسك در كارخانۀ توليد اسيد بنزوئيك با استفاده ازتركيب روشHAZOP و رياضيات فازي

توليد امن و مقرون به‌صرفۀ اسيد بنزوئيك به‌عنوان يك مادۀ شيميايي بسيار مهم و پركاربرد از اهميت ويژه‌اي برخوردار است؛ به‌ويژه اين‌كه درصد بالايي از خطرات كارخانه‌هاي صنايع شيميايي، ريسك‌هايي هستند كه در صورت بروز به انفجار و صدمات جبران‌ناپذير انساني، مادي و زيست‌محيطي منجر مي‌شوند. هدف اين مقاله، ارائۀ رويكردي براي شناسايي، بررسي و كنترل ريسك‏هاي عملياتي و زيست‌محيطي و علت رخداد آن‏هاست. بدين منظور از روش تجزيۀ خطر و قابليت عمليات (HAZOP) به‌عنوان يكي از روش‏هاي كيفي پركاربرد در صنايع شيميايي و محاسبۀ عدد ريسك به‌كمك رياضيات فازي، به‌منظور ارائۀ يك مقدار كمي براي انواع ريسك استفاده شد. با تحليل فرايند مجموعاً 32 ريسك شناسايي شد كه 25 ريسك (78.12%)، ريسك انفجار، آتش‌سوزي و آسيب‌هاي زيست‌محيطي جدي را به دنبال دارد كه مي‌توان با پيشگيري و كنترل، از صدمات مادي و انساني وسيعي جلوگيري كرد. نتايج نشان داد كه در دسته‌بندي ريسك‌ها بر مبناي احتمال وقوع، حدود 6 درصد از ريسك‌هاي اين فرايند داراي احتمال زياد، حدود 12.5 درصد داراي احتمال متوسط و حدود 81 درصد داراي احتمال پايين هستند. از منظر شدت اثر ريسك، 78درصد از خطرات اثر تخريبي خطرناك، 15.62 درصد اثر تخريبي متوسط و 6.25 درصد اثر تخريبي پايين دارند؛ اين يعني بيشتر خطرها در كارخانه‌هاي صنايع شيميايي، اگرچه احتمال وقوع بالايي ندارند ولي در صورت بروز، فاجعه آفرين‌  خواهند بود و تأثيرجبران ناپذيري خواهند گذاشت.