عنوان مقاله :
توكسينولوژي حلزونهاي زهرآگين دريايي
پديد آورندگان :
محبي ، غلامحسين دانشگاه علوم پزشكي بوشهر - پژوهشكده علوم زيست پزشكي خليجفارس - مركز تحقيقات زيست فناوري دريايي خليجفارس , نبي پور ، ايرج دانشگاه علوم پزشكي بوشهر - پژوهشكده علوم زيست پزشكي خليجفارس - مركز تحقيقات زيست فناوري دريايي خليجفارس
كليدواژه :
حلزونهاي دريايي , ونوم , توكسين , مكانيسم عمل
چكيده فارسي :
تعداد گونه هاي حلزون هاي دريايي زهراگين به طرز شگفتآوري زياد هستند. ونوم هاي مخروطي ها، در يك مجراي لوله اي طويل از يك دستگاه زهري پيچيده، توليد مي شوند و كوكتلي از توكسينهاي متعدد به ويژه كونوتوكسين ها را تشكيل مي دهند كه از قدرت و اختصاصيت بالايي براي گيرنده هاي اختصاصي اهداف خود برخوردار هستند. آنها كانال ها، گيرنده هاي مختلف عصبي عضلاني و يا هورمون هاي قرباني را مهار و موجب تداخل در سيگنال هاي انتقالي طعمه يا بازداري شكارچيان مي گردند. حلزون هاي مخروطي، توانايي شگفت انگيزي براي جابجايي سريع بين دو نوع مختلف ونوم هاي شكاري يا دفاعي در پاسخ به محرك هاي دفاعي يا شكاري را دارا مي باشند. كونوتوكسين ها و كونوپپتيدهاي مختلفي چون α-كونوتوكسين ها، σ-كونوتوكسين ها،ω-كونوتوكسين ها،μ-كونوتوكسينها، ψ-كونوتوكسين ها، τ-كونوتوكسين ها، δ-كونوتوكسين ها و κ-كونوتوكسين ها، كونكونيتزينها، كونانتوكين ها، كونتريفان ها، كونوتوكسين هاي Ac1، كونوانسولينها، كونوتوكسينهاي شبهگرانولين از كونوئيدها؛ اوگرپپتيدها از ونوم پپتيدهاي خانواده تربريده؛ توريپپتيدها از ونوم پپتيدهاي خانواده توريده؛ كراسيپپتيدها از ونوم پپتيدهاي حلزون هاي كراسيسپيريده؛ كلاتورليپپتيدها از ريزكونوئيده هاي زهرآگين كلاتورليده و توكسين هاي ديگري چون پپتيدهاي آرفاميد و شبه نوروپپتيدهاي درونزايي نظير كونوپرسين ها و نيز كونتولاكين ها در زهر مخروطيها ديده شدهاند كه عمكردهاي زيستي و فارماكولوژيك شگفتانگيزي را نشان داده اند. با توجه به مورد تأييد قرارگرفتن برخي كونوتوكسين ها از جمله داروي ضددرد زيكونيتايد (Prialt reg;)، در كارآزمايي هاي باليني و پتانسيل زيست پزشكي آنها، تحقيقات فعلي به اين توكسين ها معطوف گشته است. استفاده از رويكردهاي ونوميكس يكپارچه، سرعت كشف توالي هاي كونوتوكسين بيان شده را به طرز چشمگيري افزايش داده است. اميد است كه با درك بهتر و شناسايي كونوتوكسين ها و ساير توكسين هاي بهدست آمده از ساير حلزون هاي دريايي، در درمان بيماري هايي كه بشر در برابر آنها تسليم شده است، مورد استفاده قرار گيرند.