پديد آورندگان :
حلبيان، اميرحسين دانشگاه پيام نور - گروه جغرافيا، تهران، ايران , تركاشوند، محمدقاسم دانشگاه پيام نور - گروه جغرافيا، تهران، ايران , صالحي، زينب دانشگاه پيام نور، تهران، ايران
كليدواژه :
زعفران , سيستم اطلاعات جغرافيايي , GIS , فرآيند تحليل سلسله مراتبي , AHP , استان همدان , شرايط آب و هوايي , كشت
چكيده فارسي :
شناخت اقليم و بررسي نيازهاي اكولوژيكي و فيزيولوژيكي گياهان زراعي و داروئي از مهم‌ترين عوامل مؤثر در توليد محصول مي‌باشند. زعفران به عنوان گران‌ترين محصول كشاورزي و داروئي جهان نقش مهمي در توليد محصولات خوراكي و داروئي دارد. بنابراين اگر بتوان با توجه به نيازمندي‌هاي حرارتي و رطوبتي اين محصول، مناطق كشت زعفران را شناسايي نمود، عملاً مي‌توان به عملكرد بيشتري در واحد سطح دست يافت. هدف از انجام اين پژوهش، شناسايي توان‌هاي بالقوه اقليمي و تعيين ميزان انطباق آنها با نيازهاي اكولوژيك زعفران در استان همدان مي‌باشد. به همين منظور پارامترهاي اقليمي مانند: ميزان بارندگي ساليانه، حداقل درجه حرارت در طول دوره رشد، ميانگين درجه حرارت، ساعات آفتابي، روزهاي يخبندان، از پايگاه داده‌هاي اقليمي در بازه زماني 20ساله(1996تا 2015) و پارامترهاي محيطي از جمله: نوع خاك، از لايه خاك‌هاي استان همدان سازمان جهاد كشاورزي استان همدان، شيب منطقه و ارتفاع از سطح دريا از لايه نقشه‌هاي توپوگرافي25000/1 استان همدان سازمان نقشه برداري كشور تهيه شد. در اين تحقيق اثرات عناصر اقليمي و عوامل محيطي فوق بر پهنه بندي اقليمي زعفران به صورت انفرادي و گروهي(همپوشاني لايه‌هاي اطلاعاتي) با استفاده از GIS و نرم افزار Arc Map در يك مدل اقليمي- مكاني با استفاده از مدل همپوشاني وزن دار و روش سلسله مراتبي AHP بررسي شده و طبق نتايج بدست آمده استان همدان از نظر استعداد كشت زعفران در حدود35 % بسيار مناسب،25/72 درصد از سطح مساحت آن مستعد كشت بوده و اين محدود به شهرستان‌هاي جنوبي و شرقي استان كه شامل شهرستان‌هاي ملاير، نهاوند، تويسركان و اسدآباد و نواحي شرقي همدان و قهاوند مي‌باشد.
چكيده لاتين :
Climate knowledge and study of ecological and physiological needs of crops and medicinal plants are the most important factors in crop production. Saffron, as the most expensive agricultural and pharmaceutical
product in the world, has an important role in the production of food and pharmaceutical products.
Therefore, if it is possible to identify saffron cultivation areas according to its thermal and moisture
requirements, it is practically possible to achieve higher yields per unit area. The purpose of this study is to
identify climatic potentials and determine their compliance with the ecological needs of saffron in Hamadan
province. For this purpose, climatic parameters such as; Annual rainfall, minimum temperature during
the growing period, average temperature, sunshine hours, number of freezing days, from Iran
Meteorological Organization (IMO) over a period of 20 years (1996 to 2015) and environmental parameters
including; Soil type, from the soil layer of Hamedan province, slope and elevation of the region above sea
level, from the shape file of topographic maps 1: 25000, the Iran National Cartographic Center (NCC) was
prepared. In this study, the effects of climatic elements and the above environmental factors on the climatic
zoning of saffron individually and in groups (overlapping the information layers) using Arc Map software
in a climatic-spatial model and also using weighted overlap model and Analytic Hierarchy Process (AHP)
is investigated. The results show that in terms of climate, 35% of the area of Hamedan province has very
suitable conditions and 25.72% has suitable conditions for saffron cultivation, which includes the southern
half of the province, namely Malayer, Nahavand, Tuyserkan, Asadabad and east of Hamedan counties.
