بررسي تأثير تحولات جمعيتي بر اقتصاد و تقاضاي پول در ايران

تقاضاي پول همواره مورد توجه اقتصاددانان و نظريه‌پردازان اقتصاد پولي در مكاتب مختلف اقتصادي بوده است. عوامل متعددي بر تقاضاي پول مؤثر هستند. ساختار سني جمعيت در كنار متغيرهاي ديگري از جمله نرخ بهره، درآمد ملي و ريسك‌دارايي‌ها، از عوامل تعيين كننده ميزان تقاضاي پول هستند. ميزان تأثيرگذاري ساختار سني جمعيت بر تقاضاي پول از اهميت ويژه اي برخوردار است كه در اين پژوهش به آن پرداخته مي‌شود. در اين پژوهش از مدل خود رگرسيون‌برداري ساختاري (SVAR) و داده‌هاي سالانه 1365-1395 استفاده شده است. متغيرهاي جمعيتي به نحوي ساخته شده‌اند كه نشان دهنده تغيير در ساختار سني جمعيت باشند. نتايج حاصله، حاكي از وجود يك رابطه بلندمدت بين متغيرهاي جمعيتي مورد نظر و تقاضاي پول است. افزايش نسبي جمعيت در گروه ميان‌سال جامعه، كه تأمين‌كننده اصلي درآمد و پس‌انداز جامعه هستند، تقاضا براي پول را افزايش مي‌دهد، در صورتي كه افزايش نسبي در گروه سني جوان و پير جامعه تقاضاي براي پول را در جامعه كاهش مي‌دهد. اثر جمعيتي گروه‌هاي سني بر تقاضاي پول در ابتدا منفي است، سپس مثبت شده و به حداكثر خود مي‌رسد و پس از آن مجدداً كاهش‌يافته و در نهايت باز هم منفي مي شود. به عبارت ديگر ضريب گروه‌هاي سني تا 34 سال و نيز بالاتر از 55 سال منفي بوده و ضريب گروه‌هاي سني مابين آنها مثبت است. بيشترين ضريب تأثيرگذار بر روي تقاضاي پول نيز مربوط به گروه سني 40 تا 44 سال است.