مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - واكاوي تحليلي مؤلفه‌هاي مؤثر در افزايش نقش سياسي _ اجتماعي روحانيون اصفهان دوره قاجار(1210_ 1264ه.ق/1794

چكيده فارسي :

هدف: واكاوي مؤلفه‌هاي مؤثر در افزايش نقش سياسي _ اجتماعي روحانيون اصفهان دوره قاجار(1210_ 1264ه.ق/1794_1896 م).تبيين: يكي از گروه‌ها و طبقات اجتماعي كه از گذشته‌هاي بسيار دور تاكنون در ميان فعاليت‌هاي سياسي و اجتماعي جامعه ايران نقش مهمي داشتند، روحانيون بودند. در دوره قاجار اين گروه اجتماعي در برخي از شهرها همچون اصفهان در مواجهه با مسائل زمانه در كانون توجه ديگر اقشار جامعه قرار گرفته بودند. تغييرات و تحولات داخلي و روابط بينالمللي ايران با كشورهاي اروپايي فضاي تأثيرگذاري را براي اين گروه فراهم آوردند تا نقش فعال‌تري نسبت به گذشته ايفا كنند.روش: اين مقاله به روش توصيفي _ تحليلي و برمبناي بهره‌گيري از منابع كتابخانه‌اي و اسنادي به اين سوالات پاسخ مي دهد:1. مؤلفه هاي مؤثر در افزايش نقش سياسي _ اجتماعي روحانيون اصفهان دوره قاجار كدام هستند؟ 2. روحانيون اصفهان چگونه با استفاده از اين مؤلفه ها، توانستند جايگاه اجتماعي خود را مستحكم سازند؟نتايج: فرض بر اين است كه برخي مؤلفه‌هاي مهمي همچون مشروعيتبخشي به حاكميت، فتواهاي ديني و سياسي، مقابله با انحرافات ديني فكري، برتري انديشه اصولي بر اخباري و تبعات آن در جامعه، حمايت از گروه‌هاي مردمي در مقابله با حاكمان مستبد محلي، استبداد داخلي و استعمار خارجي و با توجه به فضاي ديني و جايگاه روحانيون به عنوان تنها مرجع مسائل مختلف مردمي و نقش هدايت گري آنان براي توده مردم در مقابله با استعمار داخلي و استثمار خارجي، روحانيون اين شهر موفق به استحكام بخشي پايگاه اجتماعي خود در اين برهه از زمان و براي رويدادهاي آينده شدند.