تعيين فاصلۀ بهينۀ زهكش‌هاي عرضي در مسيرهاي چوبكشي به‌منظور انحراف رواناب (مطالعۀ موردي: جنگل خيرود)

استفاده از ماشين‌آلات چوبكشي در مناطق پرشيب جنگل‌هاي شمال براي خروج چوب موجب افزايش وزن مخصوص ظاهري و كوبيدگي خاك و كاهش نفوذ آب در خاك مسير چوبكشي، افزايش رواناب و هدررفت خاك مي‌شود. اين پژوهش با هدف تعيين فاصلۀ بهينۀ بين زهكش‌هاي عرضي در مسيرهاي چوبكشي به‌منظور كاهش رواناب در پارسل‌هاي 315 و 316 بخش گرازبن جنگل خيرود انجام گرفت. در اين پژوهش، نه پلات با طول‌هاي 20، 30 و 40 متر در شيب‌هاي طولي 15، 25 و 35 درصد مسيرهاي چوبكشي نصب شدند. در خروجي هر پلات، يك مخزن براي جمع‌آوري رواناب مستقر شد. در هر پلات، متغيرهاي جرم مخصوص ظاهري خشك، درصد رطوبت وزني، درصد مادۀ آلي و بافت خاك و نيز در هر واقعۀ بارندگي، مقدار بارندگي روزانه و رواناب جمع‌شده در مخزن اندازه‌گيري شد. نتايج نشان داد كه فاصلۀ بهينۀ زهكش‌هاي عرضي در مسيرهاي چوبكشي براي كاهش رواناب 30 متر است و مناسب‌ترين شيب مسير چوبكشي به‌منظور كاهش رواناب، شيب تا 25 درصد است. براساس نتايج، مقدار رواناب با طول پلات داراي رابطۀ معني‌دار است. نتايج تحليل رگرسيون نشان داد كه مقدار بارندگي با رواناب در طول‌ها و شيب‌هاي مختلف پلات‌ها رابطۀ معني‌دار دارد. از اين‌رو براي كاهش رواناب در مسيرهاي چوبكشي بهتر است تا حد امكان از ساخت اين مسيرها در شيب‌هاي تند خودداري شود و بعد از عمليات چوبكشي، اقداماتي مانند ساخت زهكش‌هاي عرضي (با طول 30 متر و زاويۀ شيب 25-20 درصد) براي كاهش رواناب انجام گيرد.