بررسي صادرات زمين مجازي زعفران ايران به شركاي تجاري: تحليلي مهم در سياست‌گذاري‌ها

Investigating Iran's Saffron Virtual Land Exports to Business Partners: An Important Policy Analysis

محصول زعفران يكي از مهمترين محصولات صادراتي ايران بوده كه با توجه به اهميت آب و هوا در رشد و نمو آن، تعداد كمي كشور به توليد انبوه آن پرداخته‌اند. با توجه به ماهيت صادراتي اين محصول براي ايران، نياز است تجارت زمين مجازي جهت سياست‌گذاري‌هاي هدفمند و مديريت هوشمند مزارع مورد بررسي قرار گيرد. از اين رو صادرات زمين مجازي اين محصول در دوره زماني 2002-2017 مورد بررسي قرار گرفته و با استفاده از الگوي جاذبه مولفه‌هاي اثرگذار بر آن تعيين شده است. نتايج پژوهش بيانگر اين است كه ميانگين صادرات زمين مجازي ايران در دوره زماني 2002-2017 برابر با 41/5 هزار هكتار بوده است كه بيشترين ميزان صادرات زمين مجازي با 116/6 هزار هكتار براي سال 2008 و به دليل سرمازدگي و كمترين صادرات زمين مجازي با 19/2 هزار هكتار مربوط به سال 2007 و به دليل عملكرد بالاي توليد زعفران و صادرات پايين اين محصول بوده است. كشورهاي اروپايي و آسيايي به ترتيب مهمترين مقاصد زمين مجازي ايران بوده كه براساس نتايج الگوي جاذبه كشورهايي كه از زمين كشاورزي به نسبت كمتري در مقايسه با ايران برخوردار بوده و درآمد و جمعيت بالاتري دارند تقاضاي بيشتري براي واردات زعفران داشته كه نتيجه آن صادرات بيشتر زمين مجازي است. ببراساس نتايج پيشنهاد مي‌شود كه جهت كاهش صادرات زمين مجازي، سياست‌هاي ارتقاي عملكرد توليد با تاكيد بر حفظ كيفيت زعفران و توجه بر ظرفيت‌هاي توليدي منطقه‌اي اجرايي شود.

Saffron is one of the most important export products of Iran. Due to the importance of climate in its cultivation, few countries have mass-produced saffron, making Iran the biggest producer and exporter of saffron in the world. However, it is necessary to examine the virtual land trade for purposeful policies and intelligent farm management. Therefore, the export of virtual land of this product has been studied in 2002-2017, and the factors affecting it have been determined using the gravity model. The results show that the average export of virtual land in Iran in the mentioned time period was about 41.5 thousand hectares. The highest amount of virtual land exports with 116.6 thousand hectares was obtained in 2008, and the lowest export of virtual land with 19.2 thousand hectares was obtained in 2007, probably because of the high yield of saffron production and low saffron exports. European and Asian countries are the most important destinations of Iran's virtual land, respectively, based on the results of the gravity model, countries that have relatively less agricultural land compared to Iran, and also countries with higher incomes and populations have more demand for saffron imports, which results in more exports of virtual land. Based on the results, it is suggested that policies be undertaken in order to improve productivity of saffron production and reduce the export of virtual land to saffron importing countries with emphasis on maintaining the quality of saffron and paying attention to regional production capacities.