الگوي تدوين سياست‌هاي ديپلماسي اقتصادي جمهوري اسلامي ايران مبتني بر بررسي اسناد بالادستي

ديپلماسي اقتصادي فن پياده‌سازي سياست خارجي است كه منافع اقتصادي كشور را دنبال و از توان اقتصادي در سطوح دوجانبه، منطقه‌اي و بين‌المللي بهره‌مند مي‌شود. كيفيت ديپلماسي اقتصادي در هر كشور متأثر از خط‌مشي‌هاي سياستي است كه عمدتا در ضمن اسناد بالادستي تعيين، هدايت و ارزيابي مي‌گردد. هدف اين پژوهش ارائه الگوي تدوين سياست‌هاي ديپلماسي اقتصادي مبتني بر تحليل و استخراج رويه‌هاي مفهومي آمده در اسناد بالادستي پيشيني است. سند چشم‌انداز 1404، سياست‌هاي كلي ‌برنامه‌ چهارم، پنجم و ششم توسعه و سياست‌هاي كلي اقتصاد مقاومتي اسناد منتخب جهت انجام اين پژوهش به حساب مي‌آيند. پژوهش حاضر بر اساس روش كيفي تحليل مضمون انجام گرديده و نحوه گردآوري اطلاعات از نوع كتابخانه‌اي است. در اين روش پس از گزينش بندهاي مرتبط با حوزه موضوعي پژوهش و انجام كدگذاري باز، در مجموع 172 مضمون پايه و 35 مضمون سازمان‏دهنده ذيل 12 مضمون فراگير (بازطراحي سياست خارجي با اولويت‌ اقتصادي و رويكرد تمدني؛ منطقه‌گرايي؛ انتقال فناوري؛ بهبود تجارت خارجي؛ بهره‌مندي از سرمايه‌گذاري‌هاي خارجي؛ تعامل سازنده با رژيم‌ها و سازمان‌هاي اقتصادي منطقه‌اي و بين‌المللي؛ ارتقاي برند ملي ايران؛ تقويت لجستيك تجاري؛ بهره‌برداري از موقعيت جغرافيايي؛ تدوين نقشه راه؛ مقابله با مخاطرات و اختلال‌هاي اقتصادي خارجي و تقويت ديپلماسي انرژي) استخراج و با استفاده از آن مدل اكتشافي مورد نظر حاصل شد. درنهايت، الگوي پيشنهادي براي تدوين سياست‌هاي ديپلماسي اقتصادي جمهوري اسلامي ايران نشان داد كه تنظيم سياست‌هاي ديپلماسي اقتصادي در دوره پيش‌رو بايستي ضمن ارتباط معنادار در نسبت با برنامه‌هاي پيشيني، اقدام به حفظ نقاط مثبت، جبران كمبودها و لحاظ نمودن اقتضائات نوين نمايد.