تحليل الگوي كنشگر گرماس در نگاره‌ها و داستان شيخ صنعان

Analysis and Comparative of Grimas Actor Model in Pictures and Story of Sheikh Sanan

ساختار روايي داستان‌ها به‌عنوان يك شاخه علمي، از قرن بيستم و به دنبال علم زبان‌شناسي و نشانه‌شناسي مورد توجه قرار گرفت. در زمينه روايت «گرماس» قاعده‌اي جامع براي تحليل بنيادهاي معنوي متن از طريق شناخت ساختارهاي زباني مطرح كرد. او بررسي شخصيت‌ها و كنش‌هاي شخصيتي را بر اساس سه فعل خواستن، دانستن و توانستن مطرح نمود. استفاده از كنشگرهاي تقابلي فاعلي «مفعولي، فرستنده» گيرنده و بازدارنده - ياري‌رسان و برجسته‌سازي آنها توسط اين تقابل‌ها، از ديگر مواردي است كه در روايات ديده و به‌كار برده مي‌شود. روايت شيخ صنعان مشهورترين و طولاني‌ترين حكايت عطار است كه از زمان خلق تا كنون بارها از نظر ادبي، روايي و هنري تحليل شده است. اين پژوهش به شيوه توصيفي - تحليلي و تطبيقي به هدف شناخت، تحليل و تطبيق شخصيت‌هاي داستان و نگاره‌هاي روايت شيخ صنعان بر اساس الگوي كنشگري گرماس انجام و به تحليل دو نگاره از روايت شيخ صنعان و تطبيق آن با داستان پرداخته است. سؤالات پژوهش عبارتند از: الگوهاي شخصيتي كنش‌گر به كار رفته در داستان و نگاره‌هاي شيخ صنعان كدامند؟ و تقابل‌هاي واژه‌اي و مفهومي چگونه در داستان و نگاره‌ها به كار رفته‌اند؟ نتايج نشان مي‌دهد همه الگوهاي كنشگر در داستان و نگاره‌ها به‌كار رفته است. با اين تفاوت كه در نگاره منطق الطير الگوهاي بازدارنده ضعيف و ياري‌رسان وجود ندارد و همچنين نگارگران براي جبران محدوديت‌هاي كلامي از عناصر طبيعت، معماري، رنگ، زاويه ديد و... استفاده كرده‌اند. پژوهش با رويكرد تطبيقي و با استفاده از مطالعات كتابخانه‌اي انجام شده است.

Attention to the narrative structure of stories from the twentieth century followed the science of linguistics and then semiotics as a branch of science. The narration of Sheikh Sanan is the most famous and longest story of Attar, which has been analyzed many times in terms of literature, narration and artistic since its creation. In the field of narration, Grimas proposed a comprehensive rule for analyzing the spiritual foundations of the text by recognizing its linguistic structures, and based on this, he proposed the study of characters and their actions based on the three verbs of wanting, knowing and being able.Also, the use of active-passive, transmitter-receiver and inhibitor-helper interaction actors and an‎d highlighting by contrasts are items that can be seen in addition to the story in the images and drawings created from it and provide an artistic area of the story. This research has been done in a descriptive-analytical manner with the aim of recognizing, analyzing and adapting the characters of the story and drawing based on Grimas’ action model and has analyzed two drawings of Sheikh Sanan’s story and matching it with the story. The research questions are: What are the personality patterns of the actor used in the story and drawings of Sheikh Sanan? How verbal and conceptual contrasts are used in stories and drawings? The results show that all the models of active, passive, transmitter, receiver, inhibitor, helper are used in the story and paintings. The difference is that in the paintings of Mantiq al-Tair, the pattern of deterrent action is very weak and there is no supporting actor. Painters have used other elements such as nature, architecture, color, viewing angle, etc. to compensate for verbal. The research is done with a comparative approach and using library studies.