بررسي تطبيقي مضامين مشترك در اشعار حسّان العرب و حسّان العجم

با توجه به اينكه در مقوله ادبيات تطبيقي با نگاهي به آثار و منظومه‌هاي ادبي و هنري كشورهاي مختلف مي‌توان شاهد اشتراكاتي در اين آثار بود، نوشتار حاضر با هدف بازخواني اهم مضامين و درونمايه‌هاي مشترك اشعار حسّان بن ثابت و خاقاني، به شيوه توصيفي تحليلي اين وجوه را مورد واكاوي قرار داده و به اين نتيجه رسيده است كه در زمينه مدحيّات، خاقاني بر خلاف حسّان در ستايش سلاطين از اغراق‌هاي شاعرانه بهره گرفته؛ ولي در مدايح نبوي و منقبت خلفاي راشدين، هر دو شاعر به بيان احوال و اوصاف واقعي پرداخته و از مبالغه گويي پرهيز كرده اند. حسّان در هجويات خود فقط به هجو اشخاص و قبايل خاص پرداخته؛ ليكن خاقاني علاوه بر هجو اشخاص، به هجو تيپ‌هاي شخصيتي پرداخته است. اشعار فخرآميز خاقاني بيش‌تر محدود به خود اوست؛ ليكن اشعار فخرآميز حسّان بيش‌تر دربرگيرنده مباهات به خاندان و قبيله‌اش مي‌باشد. خمريّات خاقاني قبل از تحول روحي او و خمريّات حسّان در دوره جاهلي سروده شده است و هر دو در دوره دوم زندگي خود از شراب و وصف مجالس باده‌نوشي اجتناب ورزيده‌اند.