كليدواژه :
ترانه‌هاي سه‌خشتي , گليم‌هاي كرمانجي , بينامتنيت , روابط بيناسامانه‌اي
چكيده فارسي :
گونه‌هاي آثار هنري بومي يك قوم با وجود تنوع و گستردگي، نمايشگر زيست جهان پديدآورندگاني است از يك جامعه خاص و داراي سنت‌ها و باورهاي هم‌پيوند و مشترك. متن يك موقعيت پويا است كه در آن به‌جاي ساختارها و محصولات ثابت، فرايندها و رويه‌هاي ارتباطي كانون تجزيه و تحليل هستند. هر متن يك بينامتن است كه آگاهانه يا ناآگاهانه از بايگاني سترگ فرهنگ بشري وام مي‌گيرد. گونه‌اي از ارتباط ميان دو متن ترجمه بيناسامانه‌اي است؛ در اين حالت تفسيري براي فهم معناي نشانه‌هاي يك نظام نشانه‌اي به‌ياري نشانه‌هايي از يك نظام نشانه‌اي ديگر صورت مي‌گيرد. پژوهش حاضر با واكاوي نشانه‌شناسانه ترانه‌هاي سه‌خشتي و گليم‌هاي قوم كرمانجي شمال خراسان، در جستجوي ارتباطات بينامتني و بيناسامانه‌اي اين دو جلوه فرهنگي قوم است. داده‌هاي كيفي اين نوشتار به دو شيوه ميداني و اسنادي يافته‌اندوزي شده‌اند و جامعه آماري آن شامل 250 گليم (بيشترين تعداد در دسترس) و 1386 سه‌خشتي (تمام نمونه‌هاي برگردانده‌شده به فارسي) است. نشانه‌هاي موجود در هر يك از نظام‌هاي نشانه‌اي مورد پژوهش، شناسايي و دسته‌بندي شده و به‌صورت كمي و كيفي مورد قياس قرار گرفته‌اند. چيدمان اين نشانه‌ها در هر يك از دو سامانه ديداري و كلامي، وابستگي ژرفي با ويژگي‌هاي قومي، شرايط اجتماعي ـ اقتصادي، سبك زندگي و تجربه ديرپاي تاريخي كرمانج‌ها دارد. بدون شناخت جايگاه اين نشانه‌ها و فهم لايه‌هاي ثانويه آنها، گشايش معناي اين متون دشوار خواهد بود. نشانه‌ها در سه‌خشتي و گليم در دو سطح صريح و ضمني و پنج گروه نشانه‌اي جانوري، گياهي، انساني، اشياء و پديده‌هاي طبيعي، با يكديگر ارتباط بينامتني دارند و بر اساس يافته‌هاي اين پژوهش، ورود نشانه‌ها از پيش‌متن، يعني سه‌خشتي، به گليم قابل رديابي است.
چكيده لاتين :
Diverse artistic media in a nomadic community, despite their differences, represent the familiar traditions and beliefs of their creators. Text is a dynamic site in which relational processes and practices are the focus of analysis instead of static structures and products. Every text is an intertext that borrows, knowingly or not, from the immense archive of previous culture. Intersemiotic translation or transmutation is an interpretation of verbal signs by means of signs of nonverbal sign systems. With a semiotic analysis of the Sechischti lyrics and kilims of the Kurmanj people of the North Khorasan, the present study seeks intertextual and intersemiotic connections between these two sets of cultural texts, from two distinct types of sign systems: verbal and visual. This paper’s qualitative data has been collected in both field and documentary methods, and its statistical population includes 250 kilims and 1386 kilims Sechischtis. The arrangements of these signs in each of the two visual and verbal systems have a deep dependence on ethnic characteristics, socio-economic conditions, lifestyle and long-standing historical experience of the Kurman people. Without knowing the values of these signs and understanding their secondary layers, it won’t be easy to decipher these texts. The common signs used in both sign systems, have analyzed both denotative and connotative and categorized into five groups: human, animal, plant, natural phenomena and object signs. In all these categories, intertextual communication is visible. According to this study’s findings, the entry of signs can be traced from the Sechischti to the kilims.
