مدل انگيزش كاركنان در بخش عمومي ايران: ابعاد و شاخص‌ها

مفهوم‌سازي انگيزش كاركنان در بخش عمومي ازجمله مباحثي است كه در چندين مطالعه به آن پرداخته ‌شده است و ابعاد و شاخصهايي براي آن در نظر گرفته‌شده است؛ ليكن تمامي مطالعههاي يادشده در كشورهاي غربي انجام‌شده است. از آنجا كه مفهوم انگيزش كاركنان در بخش عمومي، مفهومي وابسته به فرهنگ و زمينه نهادي هر كشور است، شناسايي ابعاد و شاخصهاي آن در ايران اهميت زيادي دارد كه تاكنون انجام ‌نشده است. از اين رو هدف از انجام اين پژوهش، شناسايي ابعاد و شاخصهاي انگيزش كاركنان بخش عمومي در ايران است. جامعه آماري پژوهش، كاركنان سازمان صداوسيما هستند. پژوهش، به ‌صورت تركيبي انجام‌شده است؛ بدين ترتيب كه نخست، اقدام به انجام مصاحبه با كاركنان باهدف شناسايي عوامل تشكيل‌دهنده انگيزش كاركنان از ديدگاه خود آنان شد. سپس بر اساس اين عوامل همراه با ابعاد شناسايي‌شده براي انگيزش كاركنان بخش عمومي در پژوهش‌هاي پيشين، پرسشنامه پژوهش تهيه شد و بين 1000 نفر از كاركنان توزيع شد. دادهها با روش تحليل عاملي اكتشافي، تحليل و ابعاد و شاخصهاي نهايي مشخص شد. ابعاد شناسايي‌شده براي انگيزش كاركنان در بخش عمومي ايران بر اساس نتايج تحليل عاملي اكتشافي عبارتند از: ارتباط اثربخش در محيط كار، رعايت اخلاق حرفهاي در سازمان، كار شايسته، اتكا بر ضوابط و عدالت سازماني. نتايج اين پژوهش نشان ميدهد ابعاد شناسايي‌شده براي انگيزش كاركنان بخش عمومي ايران با ابعادي كه در سطح بين‌المللي بر روي آن اجماع وجود دارد، تفاوت دارند و آنچه زيربناي نظريه انگيزش كاركنان در بخش عمومي را شكل مي‌دهد و انگيزش كاركنان را ناشي از محركهاي ذاتي ميداند، در خصوص جامعه آماري اين پژوهش تائيد نشد و مشاهده شد كه محركهاي بيروني نقش پررنگتري در ايجاد انگيزه براي كاركنان داشتند.