تكنيك زباني و معناسازي تك‌واژ دستوري «واو» در قرآن كريم و ديوان حافظ شيرازي

واو در زبان عربي و فارسي بنا بر موقعيت به‌كاررفته، كاركردهاي گوناگون و معاني متفاوتي دارد؛ زيرا واو، واژه اي است كه ارتباط و پيوند ميان كلمات و جملات را برقرار مي سازد و آن‌ها را به يكديگر مرتبط مي كند. تك‌واژ مورد بحث مقالۀ حاضر، واوي است كه در نگاه اوّل خلاف قاعدۀ زباني به نظر مي آيد؛ چون ارتباط قبل و بعد آن بدون در نظر گرفتن واو كاملاً درست به نظر مي‌رسد و كامل مي نمايد. ولي واو واقع‌شده، در اصل ارتباطي ميان يك جزء ذكر نشده با ماقبل يا مابعد خود را به عهده دارد و آن را بيان مي كند. ذكر نكردن آن جزء در جمله و قرارگيري واو، باعث غافل‌گيري مخاطب در درجۀ اوّل و باعث تفكّر او در درجۀ دوم شده و در درجۀ سوم علّتي جهت جست‌و‌جو براي يافتن جزء ذكر نشده _ به عبارت دقيق تر مقصود متكلّم ـ و ارتباطش در جملۀ مطرح‌شده است. از‌آنجاكه انديشه و تعقّل، لايتناهي و جزء جدايي‌ناپذير وجود آدمي است، ارتباط هر چيزي با آن يا به تعبيري دقيق تر، برخورد همۀ چيزهاي امور عقلاني با آن است كه سبب جاودانگي آن مي شود. در مقالۀ حاضر كوشيده شده است بر اساس شيوۀ تحليلي تطبيقي به علّتي از علّت هاي متعدّد جاودانگي قرآن كريم و ديوان حافظ شيرازي پرداخته شود. مهم‌ترين دستاورد اين مقاله، كشف علّتي از علل متعدّد جاودانگي اين دو اثر فاخر بوده است؛ زيرا بيشتر مضامين ديوان حافظ بازتابي از مفاهيم زيباي قرآني است.