بررسي تغيير رژيم بارش ناحيۀ خزري

در پژوهش حاضر با استفاده از داده‌هاي روزانه 385 ايستگاه ‌ سازمان هواشناسي كشور و ايستگاه‌هاي وزارت نيرو طي بازة زماني 2016-1966 رژيم بارشي ناحيه خزري و تغييرات آن مورد بررسي قرار گرفت. نقشه‌هاي بارش روزانه با تفكيك مكاني 3×3 كيلومتر ايجاد و مشخصات عمومي بارش ماهانه و سالانه بررسي گرديد. به‌منظور شناسايي رژيم بارش و تغييرات آن، نمايه فصلي بارش براي كل دورة آماري مورد مطالعه و پنج دهة اخير برآورد شد. نتايج نشان مي‌دهد نمايه فصلي بارش ناحيه خزري بيانگر وجود سه نوع رژيم بارش است. كم‌ترين وسعت مكاني مربوط به رژيم بارش يكنواخت مي‌باشد، كه در بخش‌هاي كوچكي از ارتفاعات البرز ديده مي‌شود. گسترده‌ترين رژيم بارشي مربوط به رژيم يكنواخت با يك فصل مرطوب‌تر است. اين رژيم بارشي، در شرق و غرب ناحيه و جنوب درياي خزر مشاهده مي‌شود. رژيم سوم كه به رژيم عمدتاً فصلي با يك فصل خشك كوتاه مربوط مي‌باشد، خط ساحلي درياي خزر، بخش‌هايي از ارتفاعات تالش و بخش كوچكي از شرق ناحيه را پوشش مي‌دهد. نتايج حاصل از بررسي تغييرات رژيم بارشي ناحيه خزري طي پنج دهة اخير نشانگر اين است، مساحت تحت پوشش بارشي رژيم يكنواخت به استثناي دهة چهارم (2005-1995) كاهش چشم‌گيري داشته است. بخش اعظم ناحيه خزري طي پنج دهة اخير داراي رژيم بارشي يكنواخت با يك فصل مرطوب‌تر مي‌باشد. اين رژيم بارشي در شرق و غرب ناحيه و جنوب درياي خزر ديده مي‌شود. به‌سمت دهه‌هاي اخير بر گستره تحت پوشش اين رژيم بارشي افزوده و از سهم دو رژيم ديگر كاسته مي‌گردد. رژيم بارشي عمدتاً فصلي با يك فصل خشك كوتاه‌تر، در خط ساحلي درياي خزر، بخش‌هايي از ارتفاعات تالش و بخش‌هايي از شرق ناحيه مشاهده مي‌شود. نكته قابل ذكر، تغييرات فراوان اين رژيم بارشي در شرق ناحيه است. به‌طور كلي مي‌توان گفت كه، اين رژيم بارشي داراي رفتار تناوبي (كاهشافزايشكاهشافزايش) مي‌باشد.