ارزيابي نقش شهرها در توسعۀ پايدار روستاهاي پيراشهري با رويكرد سناريونويسي مطالعۀ موردي: شهر خرم‌آباد و روستاهاي پيرامون

امروزه نقش شهرها در توسعۀ روستاهاي پيرامون خود پررنگ‌تر از گذشته شده است و شهرها، اثرگذاري مستقيمي در توسعۀ پايدار روستاهاي پيراموني خود در زمينه‌‌هاي مختلف اقتصادي، اجتماعي و زيست‌محيطي ايفا مي‌‌كنند؛ بنابراين با توجه به اين موضوع، پژوهش حاضر با استفاده از روش تحليل ساختار و رويكرد سناريو مبنا به‌دنبال تحليل و ارزيابي نقش شهر خرم‌آباد به‌عنوان هستۀ اقتصادي و جمعيتي ناحيه‌‌اي در توسعۀ پايدار روستاهاي پيرامون خود است. براي گردآوري داده‌ها و اطلاعات موردنياز از روش‌‌هاي كتابخانه‌‌اي و دلفي (نظرخواهي از كارشناسان) جمع‌آوري ‌شده است. نمونۀ آماري 30 نفر از كارشناسان و پژوهشگران حوزۀ مربوط انتخاب شده است (15 كارشناس در حوزۀ مسائل شهر و 15 كارشناس در حوزۀ مسائل روستا). براي تحليل داده از روش تحليل اثرات متقابل متغيّرها نرم‌افزار MICMAC و براي تدوين سناريوها از نرم‌افزار Morphol استفاده ‌شده است. سپس از بين پنج هزار سناريوي داراي اعتبار، 10 سناريو با اينرسي بالا انتخاب شد. در بين ده سناريو؛ دو سناريو با بالاترين درصد احتمال وقوع و تكرار بالا 90 درصد مورد تحليل قرار گرفت. درنهايت نتايج تحقيق نشان داد كه شهر خرم‌آباد در وضعيت كنوني و آينده (براساس سناريوها) تأثير چنداني در توسعۀ پايدار روستاهاي پيرامون خود نمي‌‌تواند داشته باشد. به‌‌طوري‌‌كه تعداد سناريوهاي بحراني با 8 تكرار با سناريوهاي مطلوب (8 تكرار) برابري مي‌‌كند و «ضعف در زمينۀ امور خدمات بهداشتي و درمان»، «نبود برنامه‌ريزي مناسب براي استفاده از ظرفيت گردشگري»، «كمبود بودجه و اعتبارات»، «ضعف زيرساختي راه‌هاي ارتباطي و آسفالت جاده‌‌ها» و «عملي‌نشدن برنامه‌‌هاي طرح‌‌ هادي روستاها به‌دليل كمبود اعتبارات»، در عدم‌توسعۀ پايدار اين روستاها كاملاً در سناريوها مشهود است و البته مشخص است كه چنانچه شهر خرم‌آباد به‌عنوان مركزيت اقتصادي و جمعيتي ناحيه در زمينۀ شاخص‌هاي توسعۀ پايدار رشد مثبت داشته باشد، به‌عنوان موتور محرك بر توسعۀ پايدار اين روستاها اثرگذار خواهد بود.