پديد آورندگان :
معنوي امري، سهيل دانشگاه آزاد اسلامي واحد آيت اله آملي - گروه اگروتكنولوژي، آمل، ايران , نيك نژاد، يوسف دانشگاه آزاد اسلامي واحد آيت اله آملي - گروه اگروتكنولوژي، آمل، ايران , فلاح آملي، هرمز دانشگاه آزاد اسلامي واحد آيت اله آملي - گروه اگروتكنولوژي، آمل، ايران , براري تاري، داوود دانشگاه آزاد اسلامي واحد آيت اله آملي - گروه اگروتكنولوژي، آمل، ايران
كليدواژه :
تنش خشكي , سيليكات , گياه برنج , عملكرد
چكيده فارسي :
سيليكات آثار بالقوه‌اي بر محصولات زراعي تحت تنش زنده و غيرزنده دارد؛ به‌طوري كه مي‌تواند بر فرايندهاي بيوشيميايي و فيزيولوژيك و همچنين كاهش آثار مخرب خشكي اثرگذار باشد. هدف از اين پژوهش بررسي آثار سيليس كاربردي بر صفات مورفولوژيك و بيوشيميايي در دو رقم طارم محلي و شيرودي برنج تحت تنش خشكي بود. در اين آزمايش تيمارها شامل تيمار اول كاربرد كود سيليس به صورت محلول‌پاشي دو نوع سيليس، سيليكات پتاسيم، سيليكات كلسيم، و تركيب دو سيليكات، و تيمار دوم شامل تيمارهاي تنش خشكي در چهار سطح شاهد، تنش در پايان پنجه‌دهي، تنش در زمان ظهور خوشه و تنش در زمان انتقال مجدد و كمبود آب (پتانسيل ماتريك خاك 0/05- مگاپاسكال) بود كه بر دو رقم برنج (Oryza sativa L) (شيرودي و طارم محلي) اعمال شد. نتايج نشان داد، تحت شرايط كمبود آب، ميزان سيليس ساقه و دانه، سلولز ساقه، و همچنين ليگنين ساقه افزايش يافت. همچنين، پس از تيمار سيليس در برنج، برخي صفات مورفولوژيك مانند ارتفاع گياه، شاخص برداشت و عملكرد دانه افزايش يافت. پس از كاربرد سيليس، بيماري بلاست برگ به ميزان 34 درصد نسبت به شاهد كاهش يافت. شرايط خشكي آثار نامطلوبي بر تعداد دانه در خوشه، پنجه بارور، تعداد پنجه در بوته، و تعداد خوشه‌چه نشان داد. بين دو رقم از نظر صفات مورفولوژيك (ارتفاع بوته، طول خوشه، تعداد پنجه‌هاي مؤثر در كپه، تعداد خوشه در گياه، كلروفيل برگ پرچم و شاخص برداشت)، برخي صفات بيوشيميايي مانند مقدار نياسين، ليگنين و آميلوز، و غلظت عناصر موجود در گياه برنج مانند مس، منگنز و نيتروژن تفاوت معني‌داري وجود داشت. اثر تركيبي تنش خشكي بر دو رقم مورد مطالعه تفاوت معني‌داري را نشان نداد؛ بنابراين نتايج نشان داد كه هر دو رقم مي‌توانند در مناطق با تنش كم‌آبي مورد استفاده قرار گيرند. نتايج نشان‌دهنده اثر بالقوه تيمار سيليس به مقدار تقريبي 42 درصد در بهبود شرايط جلوگيري از تنش خشكي بود. از نتايج پژوهش حاضر مي‌توان در جهت استفاده از تيمار سيليس براي افزايش تحمل تنش خشكي در گياه برنج بهره برد.
چكيده لاتين :
Silicate (Si) has potential effects on crops under different stresses. It can affect biochemical and
physiological parameters and reduce drought stress destructive effects. This study aimed to investigate the
effects of Si on morphological and biochemical traits under drought stress in two rice cultivars of Local
Tarom and Shiroodi. The experiment was organized in completely randomized blocks in a factorial design.
Silica treatments included potassium silicate, calcium silicate and a combination of the two at the rates of 0
and 350 kg/ha. Drought stress at the time of cluster emergence and stress during redistribution and water
scarcity (soil matric potential of -0.05 MPa) with three replications. Under the conditions of water shortage,
stem and seed silica, stem cellulose, and lignin were increased. After silicon treatment, some morphological
characteristics such as plant height, harvest index, and grain yield. After the application of silica, leaf blast
disease decreased (34%) compared to control. Water stress conditions showed adverse effects on fertile
tillers, number of tillers per plant, number of panicles and number of seeds per panicle. The two rice cultivars
significantly differed in plant height, panicle length, number of effective tillers, number of panicles per plant,
flag leaf chlorophyll, harvest index, the Uptake of copper, manganese, nitrogen, and biochemical traits. The
combined effect of water stress on the two cultivars studied did not significantly differ, and therefore, both
could be suggested for cultivation under water stress conditions. The results showed the potential effect of
silica in alleviating water stress impact, and thus silica treatment may be recommended to increase drought
stress tolerance in rice plants.
