بررسي ميزان و منشأ تركيبات هيدروكربن‌هاي آروماتيك چند حلقه‌اي ذرات معلق فرونشسته روي برگ درختان شهر اهواز

Investigation of the Amount and Possible Source of Polycyclic Aromatic Hydrocarbons (PAHs) in the Dust Deposited on the Leaves of Trees in Ahvaz

گياهان فضاي سبز توانايي زيادي در جذب و نگهداشت ذرات معلق هوا دارند و در پاكسازي آلودگي اتمسفر شهري نقش بسزايي ايفا مي‌كنند. گرد و غبار ترسيب شده روي برگ درختان مي‌تواند به‌عنوان شاخصي مناسب براي ارزيابي تركيبات هيدروكربن‌هاي آروماتيك چندحلقه‌اي (PAHs) موجود در اتمسفر مورد استفاده قرار گيرد. اين پژوهش به‌منظور تعيين منشأ و ارزيابي ريسك سلامت تركيبات PAHs ترسيب شده روي برگ درختان مختلف در شهر اهواز انجام شد. بدين منظور از برگ درختان غالب در 10 نقطه با كاربري‌هاي صنعتي، مسكوني، پارك‌ها و پرترافيك مختلف نمونه‌برداري صورت گرفت. نمونه‌ها پس از آماده‌سازي براي تعيين نوع و غلظت PAHs توسط دستگاه GC-MS مورد تجزيه قرار گرفتند. بر اساس نتايج، 15 نوع تركيب PAHs از 16 تركيب مهم تعيين ‌شده توسط EPA در اين ذرات ترسيب شده، شناسايي‌ شده است. دامنه غلظت تركيبات PAHs بين 3/3 تا 110 ميكروگرم بر كيلوگرم بود. همچنين بيشترين و كمترين مقدار تجمعي تركيبات PAHs سرطان‌زا موجود در ذرات به‌دام افتاده روي برگ گونه‌هاي گياهي مختلف، به‌ترتيب در مناطق كوت عبداله (ppb 530) و پارك شهروند (ppb 132/5) به‌دست آمد. ميانگين غلظت كل تركيبات (وزن مولكولي بالا به وزن مولكولي كم) در تركيبات موجود در ذرات (0/05) و تحليل مؤلفه‌هاي اصلي هيدروكربن‌هاي آروماتيك نشان داد كه منشأ مشخصي براي اين تركيبات در شهر اهواز وجود ندارد.

Dust deposited on the leaves of trees can be effectively used as the monitors of polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs). The dust deposited on the leaves can be used as an appropriate index for evaluating PAHs in the atmosphere. This research was conducted to determine the origin and health risk assessment of PAHs accumulated on the leaves of trees in the city of Ahvaz. For this purpose, samples were taken at leaves on 10 points with different land uses including industrial, recreational, high-traffic and residential ones. After preparation, to determine the type and concentration of PAHs, the compounds were analyzed by GC-MS. The results showed that 15 types of PAHs had been identified from 16 important compounds identified by EPA in the dust samples. The concentration of compounds was the range of 3.3-110 microgram per kilogram. The maximum and minimum of PAHs carcinogenic in particles trapped on leaves were in the Kut-Abdolah with 530 ppb and Shahrvand Park Station with 5.13 ppb, respectively. Also, the average relative of LMW/HMW in the aromatics contained in the deposition of particles on trees was 0.5; further the analysis of the main components of aromatic hydrocarbons (PAHs) showed that there was no specific source for these compounds in Ahvaz, and these compounds could be from fossil fuels, urban traffic, natural gas, generally showing a pyrogenic origin.