خوشه بندي نواحي شهر تهران بر مبناي وضعيت پراكنش اماكن عمومي با رويكرد پدافند غيرعامل

امروزه شهرها به مثابه كانون هايي هستند كه تراكم بالايي از جمعيت را در خود جاي داده اند. اگرچه وجود فضاها و اماكن عمومي در شهرها نمايانگر پويايي و سرزندگي آنهاست اما حضور پر تعداد مردم، آسيب پذيري آنها را به شدت افزايش مي دهد. در چنين شرايطي موضوع پيشگيري و كاهش مخاطرات ناشي از وقوع حوادث غيرمترقبه از اهميت بسزايي برخوردار مي شود. بنابراين ارزيابي وضعيت توزيع و پراكنش فضاها و اماكن عمومي يكي از ابتدايي ترين اقدامات در حوزه مديريت بحران و پدافند غيرعامل خواهد بود. از همين رو، در پژوهش حاضر سعي شده است با تحليل نحوه جانمايي و پراكنش اماكن عمومي در نواحي 114گانه شهر تهران، اين نواحي در 10 خوشه نسبتا مشابه دسته بندي شوند. روش پژوهش حاضر توصيفي تحليلي و مبتني بر مطالعات اسنادي است. لذا پس از گردآوري مباني نظري، به تحليل مكاني برخي انواع اماكن عمومي در سطح شهر تهران به كمك نرم افزار GIS پرداخته شده است و در ادامه داده ها با استفاده از روش خوشه بندي سلسله مراتبي در محيط نرم افزار SPSS مورد تحليل قرار گرفته اند. نتيجه بررسي ها از پراكنش نامتوازن فضاها و اماكن عمومي در سطح شهر تهران حكايت دارد كه زنگ خطري براي مديران و برنامه ريزان شهري تهران است. در واقع عدم توازن در توزيع اينگونه اماكن، علاوه بر كاهش عدالت فضايي در دسترسي به خدمات، افزايش سفرهاي غيرضروري و غيره، با مباني پدافند غيرعامل نيز سازگار نبوده و آسيب پذيري شهر را در برابر بلاياي طبيعي و مصنوع به همراه دارد. لذا به نظر مي رسد برقراري توازن در توزيع اماكن عمومي در سطح شهر، به عنوان يك راهبرد كليدي مي تواند در دستور كار برنامه ريزان و مديران شهري قرار گيرد.