ارزيابي مولفه‌هاي تاب‌آوري كالبدي محيطي بافت‌هاي ناكارآمد شهري در جهت كاهش بحران زلزله (مطالعه موردي: شهر ملارد)

تاب‌آوري يك عبارت كليدي در مديريت ريسك سوانح است. تاب‌آوري در شيوه‌هاي مختلفي تفسير مي‌شود و ممكن است با يكديگر متفاوت باشند تاب آوري اغلب اشاره به ميزان يا حدي كه يك سيستم معين قادر به تحمل و تاب آوري در برابر تغييرات مالي، بوم شناختي، اجتماعي و يا فرهنگي است قبل از اين‌كه خود را در يك مجموع جديد از ساختارها و فرآيندها مجدداً سازماندهي كند دارد. بافت‌هاي فرسوده شهري، محلات فرسوده‌اي در فضاي شهري است كه مسائل و پيچيدگي‌هاي اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي و شيوه خود را دارد. بحران‌هاي طبيعي پتانسيل اين امر را دارند كه در نبود سيستم‌هاي تقليل مخاطرات به سوانحي هولناك تبديل شوند. امروزه جوامع در پي وقوع شرايط اضطراري در تلاش هستند كه هر چه سريعتر به وضعيت پيش از بحران دست يابند. از اين رو در سال‌هاي اخير به موضوع تاب‌آوري توجه بيشتري شده است. در اين پژوهش سعي شده است شاخص‌هاي مؤلفه كالبدي محيطي تاب‌آوري شهري در بافت‌هاي ناكارآمد را كه مي‌تواند در تاب‌آوري شهري به‌كار گرفته شوند شناسايي شده تا به كمك آن به توان محدوده مورد مطالعه را نسبت به تغييرات و بحران‌هاي پيش رو انعطاف پذير نمود. پژوهش حاضر از نوع كمي بوده كه از تدابير مطالعه اسنادي و ميداني به‌منظور گردآوري اطلاعات است. تجزيه و تحليل اطلاعات با استفاده از فرآيند تحليل سلسله مراتبي (AHP) در محيط نرم‌افزاري GIS 10.5 صورت پذيرفته است. هم‌چنين پژوهش حاضر را به لحاظ هدف مي‌بايست در زمره پژوهش‌هاي كاربردي و به لحاظ روش در زمره پژوهش‌هاي توصيفي به‌شمار آورد. معيارهاي مورد بررسي در تحقيق حاضر شامل فاصله از مراكز درماني، ريزدانگي بافت، تعداد طبقات، جنس و قدمت مصالح، دسترسي به فضاهاي سبز و باز و تراكم جمعيت مي‌باشد. براساس نتايج به دست آمده از ميان عواملي كه مورد بررسي قرار گرفته است، معيار ريزدانگي با ميانگين 0.338 در ميان ديگر عوامل در نظر گرفته شده، بالاترين درجه اهميت را در ميزان تاب‌آوري محدوده مورد مطالعه داشته و بعد از آن، معيار جنس سازه 0.221 درصد، در ميزان تاب‌آوري محدوده مورد بررسي تاثيرگذار هستند. بنابراين نتيجه گيري شد كه براساس معيارها و عوامل تاثيرگذار براي كاهش بحران زلزله در منطقه مورد بررسي نه تنها عوامل موثر تاثيرگذار هستند بلكه بافت هاي فرسوده شهري نيز تاثير فراواني دارتد.