عنوان مقاله :
بررسي اثرمتقابل ژنوتيپ × محيط و پايداري عملكرد ژنوتيپ‌هاي اميدبخش پنبه (Gossypium hirsutum L.) بر اساس روش‌هاي تك متغيره پارامتري، مدل AMMI و تجزيه باي‌پلات
پديد آورندگان :
عاليشاه ، عمران سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مؤسسه تحقيقات پنبه كشور , وندا ، ميترا مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي فارس , راحمي ، محمدرضا پژوهشكده كشاورزي هسته‌اي , حكمت ، محمدحسن مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي فارس , فتحي ، محسن سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي , وفايي تبار ، موسي الرضا سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مراكز تحقيقات و آموزش كشاورزي استان‌هاي تهران (ورامين)، اردبيل (مغان)، اصفهان و آذربايجان شرقي (تبريز) , نادري عارفي ، علي سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مراكز تحقيقات و آموزش كشاورزي استان‌هاي تهران (ورامين) , جعفر آقايي ، مجيد سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مراكز تحقيقات و آموزش كشاورزي استان اصفهان , سيدمعصومي ، يعقوب سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - هيات علمي مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي استان اردبيل (مغان) , خورشيدي ، محمد باقر سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي استان آذربايجان شرقي (تبريز)
كليدواژه :
اثرمتقابل ژنو تيپ × محيط , تجزيه پايداري عملكرد وش ,
چكيده فارسي :
مقدمه و هدف: بررسي اثر متقابل ژنوتيپ × محيط و شناسايي ارقام پايدار و پرمحصول در شرايط محيطي مختلف، اهميت زيادي در اصلاح نباتات دارد. در اين تحقيق، تاثير ژنوتيپ و محيط و پايداري عملكرد ارقام اميدبخش پنبه در اقليم هاي مختلف كشور به منظور شناسايي و اﻧﺘﺨﺎب ارقام ﭘﺎيﺪار ﺑﺎ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺑـﺎﻻ مورد مطالعه قرار گرفته است. مواد و روش‌ها: در اين تحقيق، پايداري عملكرد وش نه ژنوتيپ اميدبخش پنبه به همراه دو رقم شاهد در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با چهار تكرار در هشت ايستگاه و مزرعه تحقيقاتي (هاشم آباد، كاركنده، داراب، خدافرين، گرمسار، ورامين، اصفهان و مغان) به مدت دو سال زراعي (1397 و 1398) مورد ارزيابي قرار گرفت. يافته‌ها: بر اساس نتايج حاصل از تجزيه واريانس مركب، اثر متقابل ژنوتيپ × محيط معني دار بود، به اين معني كه لاين هاي مختلف واكنش هاي متفاوتي در محيط‌هاي اجراي آزمايش داشتند و از اين‌رو مي توان لاين هاي پايدار و سازگار را در محيط هاي مختلف شناسايي كرد. نتايج تجزيه پايداري تك متغيره نشان داد كه ارقام گلستان، ANB414 و ANBK داراي كمترين ﺿـﺮيﺐ رﮔﺮﺳـﯿﻮن (bᵢ) و كمترين ميزان ضريب تغييرات (CVi) بودند و از پايداري بالايي برخوردار بودند. ﺑﺮ اﺳﺎس روش رﮔﺮﺳﯿﻮﻧﯽ اﺑﺮﻫﺎرت و راﺳﻞ ژنوتيپ ANBK داراي سازگاري مطلوب بود. مدل امي با دو مؤلفه اصلي (AMMI2) 81 درصد از تغييرات اثر متقابل ژنوتيپ × محيط را توجيه نمود و روش باي‌پلات نيز توانست بخوبي محيط‌هاي كلان و ژنوتيپ‌هاي پايدار را شناسايي كند. بر پايه آماره‌هاي تك متغيره و تجزيه باي‌پلات ارقام ANB414 و گلستان داراي عملكرد و پايداري بالا بودند. همچنين نمودار نمايش چند ضلعي تجزيه GGE باي پلات نشان داد كه ارقام ANBK، ANB414 و گلستان در بيشتر مناطق عملكرد وش مناسبي دارند و ارقام ورامين و 9234 داراي سازگاري عمومي با عملكرد متوسط هستند. نتيجه‌گيري: در اين تحقيق ژنوتيپ‌هاي ANBK و ANB414 به همراه رقم تجاري گلستان با عملكرد بالاتر از ميانگين كل، به‌عنوان ژنوتيپ‌هاي با سازگاري عمومي و پايداري عملكرد مناسب شناسايي شدند كه مي‌توانند بعنوان ارقام جديد در برنامه معرفي و توسعه كشت قرار گيرند.
عنوان نشريه :
پژوهشنامه اصلاح گياهان زراعي
عنوان نشريه :
پژوهشنامه اصلاح گياهان زراعي
