مولفه‌ها و مدل مفهومي اميد بر اساس آيات قرآن كريم: خوانشي با رويكرد روانشناختي

توصيف، شناسايي مؤلفه‌هاي مفاهيم ديني گام پيشين در سنجش و طراحي بسته‌هاي كاربردي مبتني‌بر آن‌هاست. هدف پژوهش حاضر استخراج مؤلفه‌هاي اميد از آيات قرآن كريم و تدوين مدل مفهومي آن است. در اين پژوهش به منظور استخراج مؤلفه‌هاي مفهوم اميد از روش تحليل محتواي كيفي استفاده شد. جامعۀ متني پژوهش كتاب مقدس قرآن و نمونۀ متني آيات با محتواي واژۀ‌ «رجا»، «يأس» و «قنوط» و مشتقات آن‌هاست كه به صورت هدفمند انتخاب شداند. يافته‌هاي پژوهش نشان داد كه اميد آگاهي غيرقطعي در دست‌يابي به اهداف مطلوب در آينده است و لازمۀ آن علاوهگ‌بر اعتماد به جايگاه بيروني، احساس خوشايند كنوني است كه انگيزۀ كافي در انجام اعمال لازم براي دست‌يابي به اهداف را تأمين مي‌كند. اميد در آيات قرآن از چهار ويژگي مهم «هدف»، «تكيه‌گاه»، «اسباب اميد (مادي و فرامادي)»، و «تلاش و تحمل سختي‌ها» برخوردار است. همچنين، مؤلفه‌هاي روان‌شناختي اميد عبارت‌اند از: «عامليت اعتمادزا»، «عامليت سبب‌ساز» و «عامليت نيروبخش». اين بررسي نشان داد با رويكرد بين‌رشته‌اي از طريق خوانش روان‌شناختي آيات قرآن، مفهوم اميد داراي تعريف، سه مؤلفۀ روان‌شناختي و مدل مفهومي است.