بررسي نقش طرح‌وارۀ فرهنگي و طرح‏وارۀ زباني بر درك خوانداري و شنيداري زبان‌آموزان زبان انگليسي

هدف مقالۀ حاضر بررسي تأثير آشنايي فرهنگي و زباني با يك متن و نقش آن در دركِ خواندن، درك شنيدن و مدت زمان خواندن آن متن است. الگوي نظري مورداستفاده در اين بررسي الگوي طرح‏واره است كه به دانش پيشينِ فرد از جهان اشاره دارد. اين الگو ابتدا توسط كانت مطرح شد اما اين بارتلت بود كه آن را رشد داد و به كار گرفت. بنا بر اين مفهوم، پردازش متن به‏واسطۀ دانشِ پيشينِ انباشت‏شده در ذهنِ خواننده/شنونده (الگوهاي ذهني) تسهيل مي‏شود. براي بررسي اين موضوع، سه متن از كتاب ريدينگ آيلتس مربوط به سال 2021 از بخش تاريخ بيشه‏زار در بريتانيا در اختيار سه گروه (كنترل، آشنا با طرح‌وارۀ زباني و آشنا با طرح‌وارۀ فرهنگي، هر گروه 30 نفر و در مجموع 90 نفر) قرار گرفت. گروه كنترل، هيچ آشنايي با طرح‌واره‌هاي زباني و فرهنگيِ متن نداشت. گروه دوم با طرح‏واره‏هاي زباني متن و گروه سوم با طرح‏واره‏هاي فرهنگيِ متن آشنايي داشتند. سه آزمون روي اين سه گروه انجام شد تا نقش طرح‏واره‏ها را بر فرايند فهم خواندن، فهم شنيدن و مدت زمان خواندن بررسي كند و تفاوت اين سه گروه را با هم بسنجد. نتايج حاكي از آن است كه گروه كنترل در هر سه آزمون نمرات پايين‏تري نسبت به دو گروه ديگر به دست آورد. نتايج گروه آشنا با طرح‌وارۀ زباني هم بهتر از گروه آشنا با طرح‌وارۀ فرهنگيِ متن بود.