تبيين مدل مفهومي تأثير معماري انعطاف‌پذير بر رفتار اجتماعي دانش آموزان در حياط و راهرو در مدارس ابتدايي

بيان مساله: عدم حضور كودكان در اجتماع و نداشتن مهارت در برقراري ارتباط با يكديگر مسأله اي است كه امروزه عامل بروز بسياري از مشكلات رفتاري در اجتماع شده است. نحوه ي برقراري ارتباط بين دانش آموزان در مدرسه به عنوان خانه دوم، يكي از عوامل تاثيرگذار بر رفتار اجتماعي آن ها بوده است. شرايط نامناسب محيط مدارس و عدم هماهنگي محيط با شخصيت دانش آموزان لزوم توجه به مسائل پرورشي، رفتاري، اجتماعي و محيطي را دو چندان مي كند.سوال تحقيق: معماري انعطاف پذير چگونه بر رفتارهاي اجتماعي دانش آموز تاثير مي گذارد؟اهداف تحقيق: با توجه به تأثيري كه فضاهاي باز و بينابيني مي تواند بر رفتار دانش آموزان داشته باشد، پژوهش حاضر در پي تأكيد بر اهميت معماري در حياط و راهرو، جهت بهبود روابط و رفتارهاي اجتماعي دانش آموزان است.روش تحقيق: اين پژوهش با استفاده از روش تلفيقي (كيفيكمي) به دنبال يافتن تأثير معماري انعطاف پذير بر روابط اجتماعي و وجود رابطه بين اين دو مؤلفه در ميان دانش آموزان در موقعيت هاي مختلف است، بدين صورت كه ابتدا 8 مدرسه با روش تصادفي خوشه اي چند مرحله اي انتخاب شد و با روش هاي توصيفيتحليلي و نيمه آزمايشي مبتني بر مشاهدات دقيق و مطالعات كتابخانه اي و ميداني به جمع آوري اطلاعات قبل و بعد از آزمون پرداخت. يك مدرسه بعنوان مدرسه مورد آزمون و مدرس اي ديگر با شرايط تقريبا يكسان گروه گواه نابرابر در نظر گرفته شد و مدارس ديگر به دليل داشتن محيط هاي انعطاف پذير مورد مطالعه قرار گرفتند. از بين 32 مؤلفه حاصله از مباني نظري و مصاحبه با خبرگان، بعد از امتيازدهي 7 مؤلفه بدست آمد. اطلاعات پيش از آزمون و پس از آزمون به كمك مشاهدات و 220 پرسشنامه جمع آوري شد و در نهايت در نرم افزار SPSS به كمك آزمون تي و شفه تحليل داده ها صورت پذيرفت.مهم ترين يافته  ها و نتيجه گيري تحقيق: نتايج اين پژوهش بيانگر آن است كه ابعاد رفتار اجتماعي كه از نظر آلتمن به چهار دسته ازدحام، خلوت، قلمرو و فضاي شخصي تقسيم مي شود؛ در ميان دانش آموزان از ابعاد كالبدي محيط از جمله معماري انعطاف پذير كه شامل مؤلفه هاي تنوع پذيري، تغيير پذيري و تطبيق پذيري است تأثير مي پذيرد. ميان رفتار اجتماعي دانش آموزان قبل و بعد از ايجاد تغييرات در حياط و راهرو تفاوت معناداري وجود دارد، تغييرات بر كيفيت محيط آموزشي و در نتيجه رفتار اجتماعي دانش آموزان تأثير مي گذارد، محدودۀ رفتاري آنها را تغيير مي دهد. در نهايت امكان مشاركت مستقيم دانش آموزان در خلق و بهره برداري از يك محيط جمعي چند عملكردي و همچنين فعاليت انفرادي در جمع را ميسر مي سازد. از طرفي تعامل فعال در محيط در كنار حفظ حريم ها و فضاي شخصي امكان رشد اجتماعي دانش آموزان را فراهم مي سازد.