بررسي رويكردهاي بازسازي در معماري پس از جنگ

بيان مساله: در طول تاريخ، جنگ و تاثيرات آن، باعث تغيير و يا تخريب ساختار شهرها و آثار معماري شده است. امروزه نيز شهرها مصون از آسيب جنگ (يا حوادث مخرب مشابه) نيستند، بنابراين بررسي رويكردهاي بازسازي در معماري پس از جنگ ضروري به نظر مي‌رسد.سوال تحقيق: چگونگي اثرگذاري جنگ بر كالبد شهرها و شناخت نحوه بازسازي پس از آن، سوال اصلي پژوهش حاضر است كه پاسخ به آن مي‌تواند در حوادث مخرب راه‌گشا باشد. اهداف تحقيق: هدف اين مقاله شناسايي و دسته‌بندي انواع رويكردهاي بازسازي پس از جنگ است. روش تحقيق: براي دستيابي به هدف فوق، ضمن معرفي نسل‌هاي مختلفي از جنگ، تاثيرات آن‌ها برساختار شهرها مشخص شده است. سپس نحوه بازسازي‌ هر نسل با روش مصداق‌پژوهي مورد مطالعه قرار گرفته و در ادامه بررسي‌هاي تطبيقي ميان نحوه بازسازي هركدام از نمونه‌ها انجام شده است. شهرهاي برلين، هيروشيما، لندن، ورشو، بيروت و شهرهاي آسيب‌ديده‌ي ايران به عنوان نمونه‌هاي پژوهش انتخاب شده‌اند. انتخاب مصاديق براساس نوع آسيب در جنگ و بكارگيري رويكردهاي مختلف بازسازي در راستاي پاسخ به سوالات و اهداف پژوهش بوده است.مهم‌ترين يافته‌ها و نتيجه‌گيري تحقيق: مطالعات مرحله اول پژوهش مشخص كرد كه جنگ‌ها در شش نسل (با توجه به نوع سلاح‌ها) بر ساختار معماري و شهر تاثيرگذار هستند. جنگ‌هاي بدوي و نسل اول، تاثيرات حداقلي (كوتاه‌مدت) بر ساختار شهر و معماري داشته‌اند و بيشترين تخريب‌ها در جنگ‌هاي نسل دوم و سوم صورت گرفته است. جنگ‌هاي نسل چهارم و پنجم نيز جنگ‌هاي فرهنگي و سايبري هستند كه تاثيرات آن در درازمدت برساختار شهرها مشخص مي‌شود. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد بازسازي‌هاي پس از تخريب جنگ‌ها در قالب سه دسته‌بندي كلي شامل «الگويابي مجدد، بدون درنظر گرفتن سابقه قبلي»، «دوباره‌سازي، مشابه گذشته» و «باززنده‌سازي، آثار براساس شرايط جديد و با توجه به سابقه تاريخي» هستند. بدين ترتيب كه بازسازي پس از جنگ‌هاي بدوي و نسل اول (با توجه به عدم تخريب كالبد در حين جنگ) با استفاده از رويكرد «باززنده‌سازي براساس شرايط جديد» در كوتاه‌مدت و «الگويابي مجدد» در بلندمدت صورت گرفته است. بازسازي پس از جنگ‌هاي نسل دوم و سوم (با توجه به حجم فراوان تخريب) بيشتر با بكارگيري رويكردهاي «الگويابي مجدد» و «دوباره‌سازي» در كوتاه‌مدت و رويكرد «باززنده‌سازي» در بلندمدت بوده است. همچنين با توجه به ماهيت جنگ‌هاي نسل چهارم و پنجم پيشبيني مي‌شود تاثيرات اين سبك از جنگ‌ها در بلندمدت به دنبال «الگويابي مجدد» براي اعمال تغييرات فرهنگي در جوامع هدف باشند.