بررسي وضعيت تجويز داروهاي نامناسب براي سالمندان در نسخ پزشكان عمومي شهرستان تبريز مطابق معيار Beers در سال 1398-1397

اهداف: تجويز دارو براي سالمندان يك موضوع مهم بهداشتي است. در اين مطالعه، وضعيت تجويز داروهاي بالقوه نامناسب براي سالمندان در نسخ پزشكان عمومي بررسي شد. مواد و روش ها: در اين مطالعه توصيفي مقطعي، 16842 نسخه تجويز‌شده توسط پزشكان عمومي شهرستان تبريز در سال 13۹7 ۱۳۹8 كه مربوط به بيمه تأمين اجتماعي و بيمه سلامت بود مورد بررسي اوليه قرار گرفت و 1500 نسخه كه متعلق به سالمندان 65 سال و بالاتر بودند، انتخاب شدند. نامناسب بودن تجويز داروها با استفاده از معيار Beers‌، (ويرايش 2019)، تعيين شده و در صورت وجود داروهاي مناسب، اين داروها جايگزين داروهاي نامناسب شدند. داده‌ها به صورت ميانگين و انحراف معيار و فراواني (درصد) بيان شد و با نرم‌افزار SPSS نسخه 21 تجزيه و تحليل شد. آزمون من‌ويتني براي بررسي وجود تفاوت‌ احتمالي ميان فاكتورهاي مورد‌بررسي نسخ بيمه‌هاي سلامت و تأمين اجتماعي به‌كار رفت. ارتباط بين سن بيماران و ميزان تجويز داروهاي بالقوه نامناسب براي سالمندان نيز با ضريب همبستگي اسپيرمن سنجيده شد. يافته ها: ميانگين تعداد اقلام دارويي در هر نسخه 1/5 ±3/93 قلم و ميانگين تعداد داروهاي بالقوه نامناسب براي سالمندان در نسخ 0/8 ±0/74 بود. فراواني بيش‌دارويي (پلي‌فارماسي) در 32/۳6 درصد نسخ مورد‌مطالعه مشاهده ‌شد و 53/9 درصد نسخ نيز حاوي حداقل يك داروي بالقوه نامناسب براي سالمندان بود. داروهاي ضدالتهاب ‌غيراستروئيدي، آنتي‌هيستامين ‌ها و بنزوديازپين‌ها به ‌ترتيب با 34/6، 10/9 و 10/6 درصد بيشترين گروه‌ هاي دارويي نامناسب براي سالمندان بودند. شايع‌ ترين داروهاي بالقوه نامناسب نيز به ‌ترتيب شامل Adult cold ،Diclofenac ،Glibenclamide ،Ketorolac و Diphenhydramine بودند. مقايسه تعداد داروهاي بالقوه نامناسب براي سالمندان به ازاي هر نسخه بين دو سازمان بيمه‌گر تفاوت آماري نشان نداد (0/343=P). همچنين ميان سن و جنسيت بيماران با ميزان داروهاي تجويزي بالقوه نامناسب براي سالمندان ارتباط معني‌داري مشاهده نشد (به ‌ترتيب 0/312=P و 0/660=P). نتيجه گيري: نتايج نشان داد كه حدود 54 درصد نسخ حاوي داروهاي بالقوه نامناسب براي سالمندان بوده و پلي‌ فارماسي نيز در حدود يك‌سوم نسخ وجود داشت. براي بهبود اين شرايط ضرورت دارد دوره‌ هاي آموزشي و بازآموزي متناسب طب سالمندي براي پزشكان عمومي به ‌صورت مستمر برگزار شود. نظارت ‌هاي وزارت بهداشت و سازمان نظام پزشكي نيز مي ‌تواند نقش مهمي در اصلاح وضع موجود ايفا كند.