عصمت حضرت يوسف (ع) از منظر تفاسير اسلامي: بررسي آيه 24 سوره يوسف (ع)

درباره بيست‌وچهارمين آيه از سوره يوسف مباحث مختلفي مطرح شده ‌است. واژه «همّ» در اين آيه به‌ يوسف منتسب شده كه نيازمند بازشناسي دقيق‌تري ‌است. غالب مفسران آن را به قصد و اراده بر عملِ منافي عفّت تفسير كرده‌اند كه به‌ظاهر با عصمت آن حضرت تنافي دارد. در اين پژوهش هم‌زمان تحليل مفهومي و اسنادي «همّ» را در اين آيه دنبال، و مهم‌ترين ديدگاه‌هاي فريقين را به سه دسته تقسيم مي‌كنيم. هر كدام از اين ديدگاه‌ها ضعف‌هايي دارد و ابهامات مخاطبان را به‌ويژه در مواجهه با ظاهر آيه، سياق آيات، معناي دقيق لغوي در كتب تاريخي متقدم و روايات تفسيري ذيل آيه به‌خوبي پاسخ نمي‌گويد. در اين نوشتار با رويكردي تحليلي‌انتقادي و تأكيد بر معناي لغوي «قصد و اراده» براي واژه «همّ»، معناي مصداقي‌اش در آيه را بررسي مي‌كنيم. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد كه مراد از «همّ» منسوب به يوسف j قصد او بر ضرب و شتم و قتل زليخا، و در مقابل «همّ» منسوب به زليخا راجع به اراده او بر انجام‌دادن معصيت بوده ‌است. صحّت معناي برداشت‌شده با دلايل سياقي، لغوي و روايي به‌ دست مي‌آيد. بدين‌منظور معاني واژگان، اقوال مختلف مفسران فريقين درباره آيه و در نهايت ساختار نحوي آيه را بررسي مي‌كنيم.