حيات سياسي اسماعيليان ديلم از قرن ششم تا پايان قرن هشتم هجري قمري

منطقه ديلم از سده ششم تا اواخر قرن هشتم ه.ق. همواره محل نزاع اسماعيليان نزاري با قدرت‌هاي محلي اطراف بود؛ زيرا اين منطقه پس از استقرار اسماعيليان الموت، دائماً مد نظرشان بود و مذهب اسماعيليه در آنجا نفوذ بسيار داشت. اميران محلي مازندران و گيلان همواره از نفوذ اسماعيليه در ديلم وحشت داشتند و بارها به آنجا لشكركشي كردند. دو خاندان حاكم محلي كوشيج و هزاراسبي در ديلم به اسماعيليه متمايل بودند، به همين دليل مناسبات بين آنها و اميران محلي آل‌كيا تيره بود و در نهايت به دست آل‌كيا از بين رفتند. مسئله اصلي ما در اين تحقيق، تبيين حيات سياسي اسماعيليان ديلم از قرن ششم هجري قمري، به‌ويژه پس از سقوط الموت، است و اينكه ديلم با نفوذ اسماعيليه، دچار چه تحولات سياسي‌اي شد. نتيجه اينكه داعيان اسماعيلي نزاري از همان آغاز فعاليتشان در ديلم نفوذ كردند و با فتح الموت، ديلم به منطقه‌اي مهم و راهبردي براي اسماعيليان تبديل شد. با سقوط الموت، كوهستان‌هاي ديلم همچنان پايگاه سياسي اسماعيليان باقي ماند و تا اواخر قرن هشتم ه.ق. با حمايت خاندان كوشيج و هزاراسبي به حيات سياسي خود ادامه دادند و سرانجام در رقابت سياسي با آل‌كيا از بين رفتند.