تصويرپردازي آينده در قرآن؛تأملي بر جايگاه‌يابي زماني «جنت» مطرح در آيۀ 133 سورۀ آل‌‌عمران

شمار قابل توجهي از آيات قرآن به ترسيم آينده‌نگرانۀ مقاطع زماني پيش رو و توصيف اوضاع عالم و شرايط انسان‌ها در اين مقاطع اختصاص يافته‌اند. اما وحدت سنخيت مقاطعِ پيش رو و نبود دانش كافي نسبت به هر كدام از اين مقاطع سبب شده تا تعيين دقيق زمان تحقق اين آيات در آثار تفسيري با در آميختگي‌هايي همراه باشد. توجه به آياتي كه تصويري از ويژگي‏هاي بهشت و اوصاف زندگي بهشتيان ارائه مي‌دهند، مي‌تواند در تعيين جايگاه زماني آيات و كاهش اين درآميختگي مؤثر باشد. در آثار تفسيري چهار مصداق براي واژۀ «جنت» در آيات قرآن ذكر شده است؛ بهشت آدم(ع)، باغ‌هاي دنيايي، بهشت‌هاي برزخي و بهشت پس از قيامت. نوشتار حاضر بعد از نمايان كردن زمينه‌هاي ايجاد درآميختگي در مصداق‌يابي آيات توصيف‌گر آينده در قرآن، به بررسي تفسيري «جنت» توصيف شده در آيۀ 133 سورۀ آل عمران پرداخته و نشان داده كه اين بهشت در زمرۀ هيچ يك از مصاديق چهارگانۀ بر شمرده شده قرار نمي‌گيرد. توجه به ويژگي‌هاي خاص اين بهشت به همراه ساير قرائن موجود در آيات و رواياتي كه به ترسيم اوضاع عالم در آستانۀ برپايي قيامت و ظهور امام زمان(عج) پرداخته‌اند، روشن مي‌سازد كه اين بهشت، يك بهشت پيشاقيامتي است كه در دوران ظهور و بعد از پايان نابودي كامل بدان و بدي‌ها برپا مي‌شود. در حقيقت آيۀ مزبور توصيفي‌ قرآني از فرجام دنيا است؛ بهشتي كه گسترۀ آن آسمان‌ها و زمين را فرامي‌گيرد.