تفسير بهشت آدم: بررسي ديدگاه صدرالدين شيرازي از منظر زبان دين

ملاصدرا در تحليل و معناشناسي واژه‌هاي زبان دين در باب اوصاف خدا قائل به اشتراك معنوي و تشكيك وجودي است. وي علاوه بر معناشناسي اوصاف خدا در تفسير بهشت و جهنم و مسئله معاد جسماني و به طور كلي در زبان دين، در قلمرو معاد نيز با همين ديدگاه و روش پيش رفته و كوشيده است بدون مواجه‌شدن با شبهات رايج، معاد جسماني و مسائل مربوط به آن، از قبيل عذاب قبر و صراط، را تبيين كند. قصه هبوط آدم و حوا از بهشت نيز با نگاه ملاصدرا به زبان دين در قلمرو معاد گره خورده است. وي گناه آدم را مربوط به مقام چهارم از مقام‌هاي قوس نزول انسان پيش از آغاز زندگي بر روي كره زمين مي‌داند. از نظر او، نافرماني آدم اتفاقي خارجي نبوده و بيان قرآن نظر به نوع انسان، يكي از ويژگي‌هاي ماهيت انسان را متذكر مي‌شود. اما آيات متعددي از قرآن با اشاره به فريب‌خوردن آدم و حوا از شيطان و آشكارشدن عورتشان پس از نافرماني، اين تفسير را در معرض پرسش قرار داده و صراحتاً به عنوان واقعه‌اي خارجي از اين موضوع ياد كرده‌اند تا جايي كه مي‌گويند اين دو سعي داشتند با برگ درختان بهشتي زشتي‌هاي خود را بپوشانند. اهميت اين موضوع از آن‌رو است كه تاكنون كسي از منظر زبان دين تفسير ملاصدرا از بهشت آدم و نافرماني او را نقد نكرده است. اين مقاله با نگاهي توصيفي‌تحليلي و به روش كتاب‌خانه‌اي اين موضوع را مي‌كاود.