بررسي مقايسه‌اي محدوده علم غيب پيامبران در تفسير الميزان و تفهيم القرآن

بهره‌مندي پيامبران از علم غيب را انديشمندان اسلامي به‌اجمال پذيرفته‌اند. در اين ميان، از ديرباز متفكران مسلمان درباره گستره و ميزان كيفيت احاطه پيامبران و اولياي الاهي به علم غيب اختلاف ‌نظر داشته‌اند. وجود آيات نفي‌كننده و اثباتگر علم غيب پيامبران بر اين نزاع ديرينه افزوده است. در نوشتار حاضر به روش توصيفي‌‌تحليلي رويكرد طباطبايي و ابوالاعلي مودودي، به عنوان شاخص‌ترين مفسران معاصر فريقين، درباره علم غيب پيامبران بررسي شده است. بررسي تفاسير اين دو محقق بيانگر آن است كه هر دو در پذيرش اصل علم غيب پيامبران اشتراك‌ نظر دارند. از نظر آنها، وحي و علم خدادادي سرچشمه علم پيامبران محسوب مي‌شود. در مقابل، در تبيين گستره علم غيب قرائت يكساني ندارند؛ چنان‌كه طباطبايي با كنار هم گذاشتن آياتي كه علم غيب را مختص خدا دانسته و آياتي كه آن را براي پيامبران ثابت مي‌كند، نتيجه مي‌گيرد كه پيامبران از علم غيب گسترده‌اي به اذن الاهي برخوردارند. در مقابل، مودودي با تكيه بر آيات دسته نخست، علم غيب را از غيرخدا نفي مي‌كند و با توجه به آيه 26 و 27 سوره جن و جريان افك و نيز با توجه به برخي روايات، علم غيب پيامبران را محدود به حيطه رسالت آنان مي‌داند.