بررسي اثرات اقتصادي- اجتماعي پروژه‌هاي مشاركتي منابع طبيعي و آبخيزداري (مطالعه موردي روستاي آرتد- شهرستان مهديشهر استان سمنان)

Investigating the socio-economic effects of joint natural resources and watershed management projects (Case study of Arted village, Mahdishahr County, Semnan province)

ميزان اثرگذاري پروژه‌هاي منابع طبيعي بر جوامع محلي در ارتباط مستقيم با ميزان موفقيت پروژه است و ميزان موفقيت اين پروژه‌ها تحت تأثير ميزان مشاركت ساكنين بومي منطقه است. اين پژوهش سعي در بررسي اثرات اقتصادي- اجتماعي پروژه‌هاي مشاركتي منابع طبيعي و آبخيزداري شهرستان مهديشهر استان سمنان دارد. اين تحقيق از نوع كاربردي در زمره مطالعات اقتصادي– اجتماعي، فرهنگي قرار مي‌گيرد. جامعه آماري در بخش كمي تحقيق شامل روستاييان ساكن در روستاي آرتد است. حجم نمونه آماري با استفاده از فرمول كوكران تعيين و تعداد 74 پرسشنامه با استفاده از مقايسه سنجش نگرش ساكنين و روش تحليل عاملي مورد بررسي قرار گرفت. بر اساس نتايج سنجش نگرش ساكنين در مورد هر يك از گويه‌هاي چهارگانه تفاوت قابل‌توجهي را نشان داد. گويه اول كه در ارتباط با عوامل اجتماعي- فرهنگي و استراتژي‌هاي به كار گرفته شده در خصوص مشاركت در طرح‌هاي منابع طبيعي و آبخيزداري است، نشان داد كه ادارات منابع طبيعي در حال حاضر از استراتژي مناسبي براي جلب مشاركت روستاييان برخوردار نمي‌باشند (نگرش: كم)؛ تأمين هزينه اين پروژه تا حد زيادي توسط ادارات منابع طبيعي و آبخيزداري انجام شده است (نگرش: زياد) و ميزان مشاركت در اجرا عمليات مكانيكي و بيولوژيك محدود ارزيابي شده است (نگرش: كم). اين موارد باعث شده تا اين پروژه‌ها نهايتاً از موفقيت نسبي برخوردار شوند. نتايج تحليل عاملي نشان داد كه مؤلفه اول مؤثر در نگرش مردم نسبت به اثرات اقتصادي- اجتماعي پروژه‌هاي منابع طبيعي و آبخيزداري، داراي درصد واريانس 90/43 درصد است؛ وزن بالاي اين مؤلفه اهميت زياد اين موضوع را نشان مي‌دهد.

The impact of these projects on local communities is directly correlated with their success rate and the success of the project is affected by the participation of local residents. This study was conducted to investigate the socio-economic impacts of natural resource and watershed management projects under the influence of local indigenous residents of Mahdishahr county (in Semnan province-Iran). The statistical n in the quantitative part of the study consists of villagers residing in Artad village. Statistical sample size was determined by Cochran formula and 74 questionnaires were analyzed by using a comparison of residents' attitude and Factor Analysis method. In the qualitative part, the village council members and rural governors were assisted in data analysis and subject mapping and content analysis. Based on the results, residents' attitudes toward each of the four items showed a significant difference. The first statement, which is related to the socio-cultural factors and strategies used for participation in natural resource and watershed management projects indicated that the natural resource departments are currently lacking a proper strategy to participation attraction of the villagers (Attitude : Low) ; the project is largely funded by the Department of Natural Resources and Watershed Management (Attitude: high) and the participation rate in mechanical and biological operations has been poorly evaluated (Attitude: Low). These cases have made these projects partially successful. The results of the factor analysis showed that the first factor affecting people's attitude toward the socio-economic impacts of natural resource and watershed projects is that the socio-economic impacts of these projects are affected by the extent of local residents' participation. This component has a variance of 90.43% which indicates the high importance of participation.