اثر پرايمينگ بذر بر عملكرد، اجزاي عملكرد و خصوصيات كيفي دانه گندم ديم در استان كردستان

The Effect of Seed Priming on Yield, Yield Components and Grain Quality Characteristics of Rainfed Wheat in Kurdistan Province

اين آزمايش با هدف بررسي اثر پرايمينگ بذر گندم بر عملكرد، اجزاي عملكرد و برخي خصوصيات كيفي دانه گندم ديم رقم آذر 2 در دو سال زراعي 98-1397 و 99-1398 در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه كردستان در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار انجام شد. تيمارهاي پرايمينگ شامل شاهد (بدون پرايمينگ)، كلريد پتاسيم (يك درصد)، اوره (دو درصد)، سولفات روي (0/6 درصد)، كلريد كلسيم (1/4 درصد)، ويتاسپرين (يك گرم در ليتر)، سيتوكينين (50 ميلي‌گرم در ليتر) و آب (هيدروپرايمينگ) بودند. نتايج نشان داد كه در هر دو سال زراعي، پرايمينگ بذور با كلريد كلسيم و آب اثرات مثبتي بر بهبود عملكرد دانه داشتند. در سال زراعي 98-1397، پرايم بذور با كلريد كلسيم از طريق افزايش تعداد سنبله در واحد سطح، عملكرد زيستي و وزن هزار دانه عملكرد دانه را از 291 گرم در مترمربع (شاهد) به 411 گرم در متر‌مربع و در سال زراعي 99-1398، از طريق افزايش وزن هزار دانه، عملكرد دانه را از 186 گرم در مترمربع به 204 گرم در متر‌مربع افزايش داد. همچنين در سال زراعي 98-1397، پرايم بذور با آب با افزايش تعداد سنبله در واحد سطح و عملكرد زيستي، عملكرد دانه را از 291 گرم در مترمربع به 369 گرم در متر‌مربع و در سال زراعي 99-1398، با افزايش عملكرد زيستي و وزن هزار دانه، عملكرد دانه را از 186 گرم در مترمربع به 225 گرم در مترمربع بهبود بخشيد، لذا با توجه به اثرات مثبت هيدروپرايم در هر دو سال زراعي و هزينه بالاي استفاده از تركيباتي شيميايي و عناصر غذايي جهت پرايم بذر براي كشاورز، هيدروپرايم به‌عنوان روشي مقرون به‌صرفه براي افزايش عملكرد در شرايط ديم قابل پيشنهاد است.

In order to investigate the effect of seed priming on yield, yield components and some quality characteristics of rainfed wheat Azar2 cultivar, an experiment was conducted as a randomized complete blocks design with three replications in the Research Field of Kurdistan University, Sannandaj, Iran during two seasons (2018-2020). Priming treatments included control (nonprime), potassium chloride (1%), urea (2%), zinc sulfate (0.6%), calcium chloride (1.4%), vitasprin (1 g. l-1), cytokinin (50 ppm) and water (hydroprime). The results showed that in both years, priming of seeds with calcium chloride and water had positive effects on grain yield. In 2018-2019, calcium chloride priming increased the grain yield by 41% due mainly to increasing the number of spikes, biological yield and thousand kernel weight. In 2019-2020 grain yield increased by 10% due mainly to increasing thousand kernel weight. Also, in 2018-2019, seed priming with water increased grain yield by 27% due mainly to increasing the number of spikes and biological yield, and in 2019-2020 the 21% increase in grain yield was achieved by increasing biological yield and thousand kernel weight. Given the positive effects of hydropriming in both years and the high cost of using chemical compounds and nutrients for seed priming, hydropriming is proposed as a cost-effective method to increase grain yield of wheat in rainfed conditions.