مفهوم معنويت سازماني در مطالعات سازمان و مديريت و ديدگاه‌هاي پيرامون آن

هدف:  در دهه‌هاي اخير، پژوهش‌هاي مختلفي در حوزه معنويت سازماني انجام گرفته است و طي اين پژوهش‌ها مشخص شده كه ابعاد و خصوصيات آن، وابسته به ديدگاه مورد استفاده است. معنويت سازماني از سه ديدگاه مورد بررسي قرار مي‌گيرد: معنويت فردي، معنويت در محل كار و معنويت سازماني. همچنين، مي‌توان معنويت را از ديدگاه مذهبي نيز در نظر گرفت. پژوهش حاضر، به شناسايي مفهومي فراگير از معنويت سازماني در زمينه مديريت بر اساس اصطلاحات و مفاهيم استفاده‌شده در ادبيات اين حوزه مي‌پردازد.روش‌شناسي: يك مرور نظام‌مند از ادبيات با استفاده از مقالاتي كه اصطلاحات مرتبط با معنويت سازماني در عنوان، چكيده يا كلمات كليدي آن‌ها به‌كار رفته است، در پايگاه‌هاي Scopus و Web of Science انجام گرفت و به ترتيب 285 و 168 مقاله در آن‌ها يافت شد. مقالات مستخرج، با استفاده از نرم‌افزار VOSviewer تحليل شدند.يافته‌هاي پژوهش: نتايج حاصله شامل دو خوشه بودند: معنويت سازماني و معنويت در محل كار. تحليل خوشه‌ها نشان مي‌دهد كه فضايي براي پژوهش در زمينه معنويت در محل كار و شكافي در مطالعات معنويت سازماني در حوزه مديريت وجود دارد. مفهوم پيشنهادي براي معنويت سازماني، يك هويت سازماني است كه از ارزش‌ها، شيوه‌ها و گفتمان حاكم بر آن نشئت مي‌گيرد كه از معنويت فردي و معنويت در محل كار تشكيل مي‌شود، توسط رهبر و ساير اعضاء هدايت مي‌شود و تحت‌تأثير محيط، فرهنگ سازماني و مديريت دانش است.محدوديت‌ها: محدوديت اصلي مربوط به روش مورد استفاده و خصوصاً نرم‌افزارهاي و گزينه‌هاي جستجو و اسكن در پايگاه‌ها و مقالات است.پيامدهاي عملي: تعريف معنويت به اين صورت سبب توليد ارزش و منفعت اجتماعي مي‌شود كه در وجهه، مأموريت، رسالت و ارزش‌هاي سازمان قابل رؤيت است.ابتكار يا ارزش مقاله: اين پژوهش، ادبيات موجود در زمينه معنويت سازماني را با روشي كه تاكنون در مقالات اين حوزه به كار نرفته است طبقه‌بندي مي‌كند و مفهومي كامل‌تر از معنويت سازماني ارائه مي‌دهد.