حدود و ثغور تبعيت از حاكم

هدف پژوهش حاضر بررسي حدود و ثغور تبعيت از حاكم در فقه اماميه است. روش پژوهش توصيفي-تحليلي بوده و نتايج نشان داد كه در فقه اماميه، اطاعت از حاكم واجد شرايط كه حق امر و نهي دارد، لازم شمرده شده و خروج عليه حاكم را جائز ندانسته‌اند. اطاعت از حاكمِ فاقد شرايط «اطاعت از طاغوت» است. از اين‌رو در فلسفه سياسي، شخص فاقد صلاحيت، حتي با رضايت مردم نيز نمي‌تواند در رأس قدرت باقي بماند. چرا كه در فرهنگ اسلامي، چنين فردي مصداق «طاغوت» است كه نه حقي در اعمال ولايت بر مردم دارد و نه مردم مُجاز به اطاعت از او هستند و عدم شايستگي چنين حاكمي براي احراز حكومت و اجراي عدالت سبب مي‌شود كه حق حاكميت و ولايت، از حاكم سلب شده و حق تصرّف در شئون جامعه را نداشته باشد و طبعاً اطاعت از او نيز واجب نخواهد بود.