آلودگي خاك به‌برخي فلزات سنگين و رابطه اين فلزات با ويژگي‌هاي خاك-هاي منطقه‌ي سراسكند

زمينه و هدف: تجزيه نمونه هاي آب سطحي و قنات هاي موجود در منطقه سراسكند در استان آذربايجان شرقي، غلظت هاي چندين برابر بالاتر از ميزان مجاز آن برخي فلزهاي سنگين را در اين نمونه ها نشان داده است. از آن جايي كه خاك هاي كشاورزي منطقه  از اين منابع آبياري مي شوند، آلودگي اين خاك ها به فلزهاي سنگين و ارتباط ميزان اين آلاينده ها با ويژگي هاي خاك هدف پژوهش حاضر را تشكيل داد.  روش بررسي: بعد از برداشت 21 نمونه خاك منطقه، آزمايش هاي دانه بندي و EC، CEC، pH، OC و عناصر آلومينيوم، آرسنيك، باريم، بريليوم، كبالت، كروم، مس، آهن، منگنز، نيكل، سرب، قلع، واناديم و روي بر روي اين نمونه ها انجام گرفت. سپس از نرم افزار SPSS براي تعيين ضرايب همبستگي بين عناصر و ويژگي هاي نمونه هاي خاك و انجام  آناليز خوشه اي بهره گيري شد. يافته ها: ميانگين غلظت عناصر آلومينيوم، آرسنيك، باريم، بريليوم، كبالت، كروم، مس، آهن، منگنز، نيكل، سرب، قلع، واناديم و روي به ترتيب 67190.48، 127.95، 487.24، 1.80،20.52، 85.05، 49.19، 40523.81، 726.67، 60.00، 34.81، 5.76، 116.38 و 110.52 ميلي گرم بر ليتر به دست آمد. عناصر باريم، كبالت، آهن، نيكل و آنتيموان همبستگي منفي با هدايت الكتريكي خاك نشان دادند. كبالت، كروم و نيكل همبستگي مثبت و روي همبستگي منفي با ظرفيت تبادل كاتيوني داشتند. آلومينيوم همبستگي مثبت و مس همبستگي منفي با كربن آلي داشت. بحث و نتيجه گيري: غلظت بالاي آلومينيوم وجود مقادير بالاي كاني هاي  آلومينوسيليكاته را در خاك هاي منطقه نشان دادند. وجود  معادن  آهن و منگنزدار در اطراف منطقه اجراي طرح، بالابودن ميزان اين دو عنصر را تاييد مي نمايد. همبستگي پايين و منفي ذرات رس با بيشتر عناصر اندازه گيري شده در اين پژوهش، مي تواند به ناهمگني نمونه هاي خاك مربوط باشد كه داراي مقادير گوناگون رس و فلزات مي باشند. براي تفكيك بين خاستگاه زمين شناختي و انساني فلزهاي اندازه گيري شده اين طرح، لزوم اجراي پژوهش هاي ديگر ايجاب مي نمايد.